ΚΡΟΑΤΙΑ: ΣΥΝΕΝΟΧΗ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ/ΣΤΡΙΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συνεργάζονται στις συστηματικές, παράνομες και συχνά βίαιες επιδρομές και συλλογικές απελάσεις χιλιάδων αιτούντων/σών άσυλο σε άθλια στρατόπεδα προσφύγων στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία σε έκθεση που δημοσιεύθηκε σήμερα.

Η έκθεση Εκτός ορίων: Βία και κακομεταχείριση κατά προσφύγων και μεταναστών/στριών κατά μήκος της Βαλκανικής διαδρομής περιγράφει πώς οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, προτεραιοποιώντας τον έλεγχο των συνόρων έναντι της συμμόρφωσης με το διεθνές δίκαιο, όχι απλώς κάνουν τα στραβά μάτια στις βίαιες επιθέσεις της κροατικής αστυνομίας, αλλά επίσης χρηματοδοτούν τις δραστηριότητές της. Με αυτόν τον τρόπο, τροφοδοτούν μια αυξανόμενη ανθρωπιστική κρίση στο όριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Στο μεταξύ, οι άνθρωποι που εγκαταλείπουν τον πόλεμο και τις διώξεις, δέχονται ξυλοδαρμούς και γίνονται θύματα ληστειών από την κροατική αστυνομία, και σπρώχνονται βίαια πίσω στο νομικό κενό, παρατημένοι/ες στο έλεος ενός αποτυχημένου συστήματος ασύλου στη Βοσνία- Ερζεγοβίνη».

Επί του παρόντος, περίπου 5.500 γυναίκες, άνδρες και παιδιά είναι παγιδευμένοι/ες σε δύο μικρές πόλεις της Βοσνίας κοντά στα σύνορα της Κροατίας, το Bihac και τη Velika Kladusa, ζώντας σε παλιά εργοστάσια χωρίς βασικές ανέσεις. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη δεν μπορεί να τους προσφέρει κατάλληλη προστασία ή συνθήκες διαβίωσης και τα αυτοσχέδια στρατόπεδα είναι ανθυγιεινά, ενώ δεν διαθέτουν ζεστό νερό, ιατρική περίθαλψη και επαρκή τροφή.

Μια Αφγανή μητέρα δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Δεν έχουμε αρκετό φαγητό για να ταΐσουμε όλη την οικογένεια, ειδικά τα παιδιά. Είναι πάντα πεινασμένα».

Τα γραφειοκρατικά εμπόδια, η ανεπαρκής νομική βοήθεια και η περιορισμένη διοικητική ικανότητα υποδηλώνουν ότι οι εν δυνάμει αιτούντες/ουσες άσυλο είναι απίθανο να διεκπεραιώσουν τις αιτήσεις ασύλου τους στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Οι περισσότεροι/ες προσπαθούν να προχωρήσουν τις αιτήσεις τους σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.

Το ταξίδι αυτό δεν είναι εύκολο. Έχοντας προηγουμένως εισέλθει στην ΕΕ μέσω της Ελλάδας και της Βουλγαρίας και έχοντας απογοητευτεί από το σύστημα ασύλου εκεί, οι άνθρωποι εξέρχονται από την ΕΕ για να συνεχίσουν το ταξίδι τους στα Βαλκάνια. Για να φθάσουν στη Σλοβενία ​​ή την Ιταλία, όπου ξεκινά το καθεστώς ελευθέρων μετακινήσεων της ΕΕ, πρέπει να περάσουν από τα πυκνά δάση της Κροατίας, τα γρήγορα κινούμενα ποτάμια και σε ορισμένες περιπτώσεις, ναρκοπέδια.

Κατά τους πρώτους δέκα μήνες του 2018, τουλάχιστον 12 άνθρωποι πνίγηκαν στα Δυτικά Βαλκάνια, οι περισσότεροι από αυτούς προσπαθώντας να διασχίσουν τα σύνορα από την Κροατία στη Σλοβενία. Δώδεκα άλλοι πέθαναν με άλλους τρόπους. Μία νεαρή γυναίκα από το Αφγανιστάν δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία πώς, αφού είδε μια αρκούδα σε ένα δάσος στην Κροατία, μια άλλη γυναίκα που ταξίδευε μαζί της απέβαλε. «Φοβήθηκε τόσο πολύ που γέννησε ένα νεκρό μωρό. Ήταν έξι μηνών έγκυος».

Εκείνοι/ες που επιχειρούν το ταξίδι, συχνά υποβάλλονται σε εσκεμμένες επαναπροωθήσεις και συλλογικές απελάσεις - συχνά συνοδευόμενες από βία και εκφοβισμό - στα σύνορα μεταξύ Κροατίας και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, χωρίς να εξετάζονται τα αιτήματά τους για άσυλο.

Σχεδόν όλοι/ες στα στρατόπεδα στο Bihac και τη Velika Kladusa είχαν επαναπροωθηθεί στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη από την Κροατία ή τη Σλοβενία ​​και σχεδόν το ένα τρίτο των ερωτηθέντων είχαν βιώσει βία στα χέρια της κροατικής αστυνομίας. Πολλοί/ες περιέγραψαν τον τρόπο με τον οποίο είχαν χτυπηθεί, τους είχαν καταστρέψει τα έγγραφα και τους είχαν κλέψει τα υπάρχοντα, σε μια, όπως φαίνεται, συστηματική και σκόπιμη πολιτική εκ μέρους των κροατικών αρχών, που αποσκοπούσε στην αποτροπή μελλοντικών προσπαθειών εισόδου στη χώρα.

Ένας νεαρός από τη Γάζα είπε στη Διεθνή Αμνηστία τι του συνέβη όταν συνελήφθη από την αστυνομία με εννέα άλλους. «Μας οδήγησαν στα σύνορα με τη Βοσνία. Μας έκαναν να βγούμε από το αυτοκίνητο έναν προς έναν και ξεκίνησαν να μας χτυπάνε με κλομπ», είπε.

Στη συνέχεια περιέγραψε πώς τους ψέκασαν στο πρόσωπο με σπρέι πιπεριού: «Δεν μπορούσα να δω τίποτα. Τα μάτια μου έκαιγαν. Τότε μας είπαν να φύγουμε και να μην επιστρέψουμε ποτέ ξανά στην Κροατία».

Ο Sami από την Αλγερία δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία πως ο ίδιος και μια ομάδα άλλων ανδρών αναγκάστηκαν ένας-ένας να σταθούν μέσα σε έναν κύκλο μασκοφόρων αστυνομικών που τους χτύπησαν με κλομπ και ένα ρόπαλο του μπέιζμπολ. «Στη συνέχεια πήραν τα χρήματά και τα τηλέφωνα μας και μας είπαν να πάμε προς τη Βοσνία», είπε.

Ένας άλλος άνθρωπος περιέγραψε πώς η κροατική αστυνομία πήρε τα παπούτσια, τα ζεστά ρούχα και τους υπνόσακους τους και τους ανάγκασε να περπατήσουν ξυπόλητοι για χιλιόμετρα μέσω των παγωμένων ποταμών και των ρυακιών προς τα σύνορα της Βοσνίας. Τέτοιες επιστροφές πραγματοποιούνται τακτικά τη νύχτα και σε απομακρυσμένες περιοχές έξω από τις συνήθεις διαδρομές στα σύνορα.

Εκείνοι/ες που συλλαμβάνονται στην Ιταλία και τη Σλοβενία ​​συχνά υφίστανται επαναπροωθήσεις, παραδίδονται συνοπτικά στην αστυνομία της Κροατίας και διώχνονται βίαια πίσω σε στρατόπεδα στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη χωρίς να εξετάζονται τα αιτήματά τους για άσυλο.

Καθώς οι ισχυρισμοί των βίαιων επαναπροωθήσεων στα σύνορα έχουν ενισχυθεί, οι κροατικές αρχές αποθαρρύνουν όλο και περισσότερο τον δημόσιο έλεγχο των πρακτικών μετανάστευσης της χώρας. Οι προσπάθειες των κροατικών δημόσιων οργανισμών για την εποπτεία των πρακτικών μετανάστευσης στα σύνορα έχουν μπλοκαριστεί και οι οργανώσεις που ασχολούνται με τα δικαιώματα των μεταναστών/στριων και των προσφύγων έχουν γίνει στόχος των αρχών.

Οι εθελοντές των ΜΚΟ παρενοχλούνται, κρατούνται επί ώρες από την αστυνομία χωρίς επίσημη κατηγορία και απειλούνται με ποινική δίωξη. Το Υπουργείο Εσωτερικών μάλιστα κατηγόρησε μερικές ΜΚΟ ότι βοηθούν τους ανθρώπους να εισέλθουν παράνομα στην Κροατία. Αυτό είχε σοβαρή επίδραση σε εκείνους/ες που εργάζονται για την υποστήριξη των προσφύγων.

Παρά τις φρικτές πρακτικές στα σύνορα, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθεί να διαθέτει σημαντικά κονδύλια για να βοηθήσει την Κροατία στην υποδομή ασφάλειας των συνόρων της. Η ΕΕ αγνοεί επίσης εσκεμμένα τις αποτυχίες του Ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου που καθιστούν απαραίτητες αυτές τις μετακινήσεις. «Καθώς οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν και τα χιόνια λιώνουν, ο αριθμός των ανθρώπων που προσπαθούν να διασχίσουν την Κροατία θα αυξηθεί. Αλλά με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ανεπαρκώς εξοπλισμένη για να χειριστεί την άφιξη όλο και περισσότερων ατόμων που αναζητούν προστασία, πρέπει να αναληφθεί δράση για την αποφυγή ανθρωπιστικής κρίσης στην άκρη της ΕΕ », δήλωσε ο Massimo Moratti.

 «Οι ευρωπαίοι ηγέτες δεν μπορούν πλέον να μην αναγνωρίζουν την ευθύνη τους  για τις συνεχείς συλλογικές απελάσεις και τις βίαιες επιδρομές κατά μήκος της Βαλκανικής οδού, που είναι αποτέλεσμα της αποφασιστικότητάς τους να ενισχύσουν τα σύνορα της ΕΕ, ανεξάρτητα από το ανθρώπινο κόστος».