ΠΑΤΑΓΩΔΗΣ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ ΤΑ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΣΤΗ ΛΙΒΥΗ

Ο Farah, ένας νεαρός από τη Σομαλία, η σύζυγός του και η νεογέννητη κόρη του βρίσκονταν στη θάλασσα για 12 ώρες, όταν η ακτοφυλακή της Λιβύης αναχαίτισε το σκάφος τους. Το ζευγάρι είχε εγκαταλείψει τη Λιβύη μετά από αρκετούς μήνες βασανιστηρίων σε ένα υπόστεγο αεροσκαφών όπου ο Farah ξυλοκοπήθηκε και η σύζυγός του βιάστηκε, σε μια προσπάθεια συμμοριών της Λιβύης να αποσπάσουν λύτρα από τους συγγενείς τους.

Όταν συνειδητοποίησε ότι τον έστελναν πίσω στη Λιβύη, ο 24χρονος κατέρρευσε. «Ήξερα ότι ήταν καλύτερο να πεθάνεις παρά να επιστρέψεις, αλλά μας απειλούσαν με όπλα.»

Ο Farah, η σύζυγός και το μωρό τους πέρασαν τους επόμενους επτά μήνες σε δύο κέντρα κράτησης στην Τρίπολη. «Δεν υπήρχε φαγητό ή υποστήριξη για το μωρό μου. Πέθανε όταν ήταν οκτώ μηνών. Το όνομά της ήταν Sagal”.

Πρόκειται μόνο για μια από τις πολλές σπαρακτικές ιστορίες βίας και αδιανόητης σκληρότητας που άκουσα τον περασμένο μήνα στη Medenine, μια μικρή πόλη στη νότια Τυνησία, στην οποία κατέφτασε ένας χαμηλός αλλά σταθερός αριθμό προσφύγων και μεταναστών/στριων που δραπέτευαν μέσω συνόρων από μια άθλια ζωή στη Λιβύη.

Αυτό το Σαββατοκύριακο προέκυψαν νέες αναφορές για τους ανθρώπους που βασανίστηκαν στο κέντρο κράτησης Triq al-Sikka της Τρίπολης. Σύμφωνα με τις αναφορές, πάνω από 20 πρόσφυγες και μετανάστες/στριες, συμπεριλαμβανομένων και παιδιών, μεταφέρθηκαν σε ένα υπόγειο κελί και στη συνέχεια βασανίστηκαν ένας- ένας, μία-μία τη φορά για αρκετές μέρες, ως τιμωρία για τη διαμαρτυρία τους ενάντια στην αυθαίρετη κράτησή τους σε άθλιες συνθήκες και στην απουσία λύσεων. Σε απάντηση της διαμαρτυρίας, πάνω από εκατό άλλοι κρατούμενοι μεταφέρθηκαν σε άλλα κέντρα κράτησης, συμπεριλαμβανομένου του Ain Zara – του ίδιου κέντρου κράτησης όπου πέθανε η Sagal.

Αυτές οι ιστορίες βίας αντιστοιχούν στις μαρτυρίες που άκουσα στην Τυνησία. Ένας Σομαλός άντρας, ο Abdi, περιέγραψε τους εκβιασμούς και ξυλοδαρμούς που βίωσε στα χέρια των φρουρών του κέντρου κράτησης. Όπως και ο Farah, ο Abdi συλλήφθηκε επίσης στη θάλασσα από την ακτοφυλακή της Λιβύης και επιστράφηκε στη Λιβύη, όπου μεταφερόταν από το ένα κέντρο κράτησης στο άλλο.

«Μερικές φορές οι φρουροί πίνουν και καπνίζουν και στη συνέχεια ξυλοκοπούν τους ανθρώπους. Οι φρουροί ζητούν επίσης από τους ανθρώπους να πληρώσουν χρήματα για να τους απελευθερώσουν, αλλά αν δεν πληρώσεις, σε χτυπούν. Μπορούσατε να δείτε τους φρουρούς, πολιτοφυλακή και αστυνομία, να έρχονται και να χτυπούν ανθρώπους που δεν είχαν πληρώσει. "

Καταστροφικός αντίκτυπος των ευρωπαϊκών μεταναστευτικών πολιτικών

Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που κρατούνται αυτή τη στιγμή στα κέντρα κράτησης της Λιβύης συνελήφθησαν στη θάλασσα από την ακτοφυλακή της Λιβύης, η οποία έχει λάβει κάθε είδους υποστήριξη από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σε αντάλλαγμα για την παρεμπόδιση των προσφύγων και των μεταναστών/στριών από το να φτάσουν στις ευρωπαϊκές ακτές.

Μέσω της δωρεάς πλοίων, της δημιουργίας μιας ζώνης έρευνας και διάσωσης της Λιβύης και της κατασκευής κέντρων συντονισμού, μεταξύ άλλων, τα χρήματα των ευρωπαίων φορολογουμένων χρησιμοποιήθηκαν για να ενισχύσουν τη δυνατότητα της Λιβύης να παρεμποδίζει τους ανθρώπους που προσπαθούν να φύγουν από τη Λιβύη και να τους κρατούν παράνομα. Και αυτό έγινε χωρίς όρους, ακόμη και αν η συνεργασία αυτή έχει ως αποτέλεσμα μεγάλες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως τα βασανιστήρια.

Εάν τα κράτη μέλη της ΕΕ επιθυμούν να σταματήσουν να είναι συνένοχοι στους ξυλοδαρμούς, τον βιασμό και την εκμετάλλευση γυναικών, ανδρών και παιδιών, πρέπει να απαιτήσουν το κλείσιμο όλων των κέντρων κράτησης μετανάστευσης στη Λιβύη και την απελευθέρωση των περίπου 5.000 ατόμων που κρατούνται εκεί.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που έχουν ενεργήσει εδώ και χρόνια σε παροξυσμό, προωθώντας τις πολιτικές που αποσκοπούν να σταματήσουν τις αφίξεις στην Ευρώπη ανεξάρτητα από το ανθρώπινο κόστος, θα πρέπει να φερθούν λογικά, τουλάχιστον τώρα που οι διασχίσεις είναι πολύ χαμηλές. Πέραν των ενεργειών για την αντιμετώπιση της κρίσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα που πλήττει τόσο τους Λίβυους όσο και τους αλλοδαπούς, η απάντηση πρέπει να περιλαμβάνει έναν ταχύ και προβλέψιμο μηχανισμό για την μετάβαση στην Ευρώπη των αιτούντων άσυλο και μεταναστών/στριών που διασώθηκαν στη Μεσόγειο, και επίσης ένα σύστημα διαμοιρασμού της ευθύνης μεταξύ των χωρών της ΕΕ, για τη βοήθειά τους.

Τέτοια μέτρα θα παρεμπόδιζαν τις καταστροφικές σκηνές που είδαμε επανειλημμένα το προηγούμενο έτος - τα πλοία διάσωσης που παραμένουν στη θάλασσα για εβδομάδες, χωρίς καμία χώρα της ΕΕ να είναι πρόθυμη να ανοίξει τα λιμάνια της για να τα δεχτεί. Τέτοια περιστατικά όχι μόνο προσθέτουν περισσότερα στα δεινά των ανθρώπων που μόλις απέδρασαν από τραγικές συνθήκες, αλλά και αποθαρρύνουν τα εμπορικά πλοία από τη διάσωση ανθρώπων που διατρέχουν κίνδυνο και την αποβίβασή τους σε έναν τόπο ασφάλειας, που δεν μπορεί να είναι στη Λιβύη.

Ο Emmanuel, ένας 28χρονος πρόσφυγας που έφυγε από τις συγκρούσεις στο Καμερούν, περιέγραψε ότι παρέμενε χαμένος στη θάλασσα σε ένα φουσκωτό σκάφος, βλέποντας μια άλλη να χάνεται στα κύματα, και με βαθιά δυσπιστία όταν ένα πλοίο αρνήθηκε να διασώσει τα δύο σκάφη.

 «Από το μεγάλο πλοίο έκαναν κλήσεις, αλλά είπαν: ‘Συγγνώμη, δεν μπορούμε να σας πάρουμε, δεν φταίω εγώ, οι εντολές μας είναι ότι θα έρθουν να σας πάρουν οι Λίβυοι’. Στο μεταξύ, μπορούσα να δω τους ανθρώπους να πεθαίνουν στο άλλο σκάφος, κομμάτια του σκάφους και πτώματα έπλεαν στο νερό. [Μέχρι τη στιγμή] που ήρθε ένα μικρό πλοίο της Λιβύης για να μας πάρει ... όλοι οι άνθρωποι στην άλλη βάρκα είχαν πεθάνει».

Με αναφορές ότι οι πρόσφυγες από χώρες όπως η Ερυθραία επιστρέφουν πίσω στη χώρα τους, παρά τους προφανείς κινδύνους για τη ζωή τους, η Ευρώπη δεν μπορεί να αγνοήσει τις καταστροφικές συνέπειες των ανεύθυνων πολιτικών της για τον περιορισμό της μετανάστευσης στη Μεσόγειο.

Καθώς οι αποχωρήσεις από τη Λιβύη μειώνονται, τώρα είναι η στιγμή να πιέσουμε για αλλαγή: για να κλείσουμε τα κέντρα κράτησης της μετανάστευσης στη Λιβύη, για έναν μηχανισμό δίκαιης αποβίβασης και μετεγκατάστασης στην Ευρώπη και για ασφαλείς και νόμιμες ευκαιρίες για τους ανθρώπους να βρουν ασφάλεια χωρίς να καταφεύγουν σε θαλάσσιες διαβάσεις.

Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα πολλά παιδιά και ενήλικες να απελευθερωθούν από το μαρτύριο τους και να εγκαταλείψουν τα φρικτά κέντρα όπου βρίσκονται σήμερα υπό αυθαίρετη κράτηση στη Λιβύη. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, οι οποίες έχουν κλείσει την κεντρική μεσογειακή διαδρομή παγιδεύοντας έτσι χιλιάδες ανθρώπους στη Λιβύη, δεν έχουν άλλο χρόνο για χάσιμο.

Υπάρχουν χιλιάδες άλλες Sagals, άλλων πατεράδων και μανάδων, που μπορούμε να σώσουμε.