ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ, ΑΙΤΟΥΝΤΕΣ/ΟΥΣΕΣ ΑΣΥΛΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ/ΣΤΡΙΕΣ

Κάθε μέρα, σε ολόκληρο τον κόσμο, άνθρωποι παίρνουν μια από τις πιο δύσκολες αποφάσεις στη ζωή τους: να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους αναζητώντας μία πιο ασφαλή και καλύτερη ζωή.

Οι περισσότεροι άνθρωποι παγκοσμίως έχουν βιώσει την εμπειρία, πώς είναι να εγκαταλείπουν τον τόπο όπου μεγάλωσαν. Ίσως έχοντας μόνο μετακινηθεί μέχρι το επόμενο χωριό ή πόλη. Αλλά μερικοί άνθρωποι, θα πρέπει να εγκαταλείψουν τη χώρα τους εντελώς – κάποιες φορές για μικρό χρονικό διάστημα και άλλες φορές για πάντα.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο προσπαθούν να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους σε μια διαφορετική χώρα. Μερικοί/ες εγκαταλείπουν το σπίτι τους για να βρουν δουλειά ή να έχουν καλύτερη εκπαίδευση. Άλλοι/ες αναγκάζονται να μετακινηθούν για να αποφύγουν διώξεις ή παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως τα βασανιστήρια. Εκατομμύρια ανθρώπων φεύγουν από συνθήκες ενόπλων συγκρούσεων ή άλλες μορφές κρίσεων ή βίας. Μερικοί/ες δεν αισθάνονται πλέον ασφαλείς και ενδέχεται να έχουν γίνει στόχοι απλά και μόνο για αυτό που είναι ή για αυτό που κάνουν ή πιστεύουν - για παράδειγμα, την εθνότητα, τη θρησκεία, τη σεξουαλικότητα ή τις πολιτικές απόψεις τους.

Αυτά τα ταξίδια, τα οποία ξεκινούν με την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον, μπορούν επίσης να είναι γεμάτα κίνδυνο και φόβο. Δεν είναι μάλιστα λίγοι/ες εκείνοι/ες κινδυνεύουν να πέσουν θύματα σωματεμπορίας και άλλων μορφών εκμετάλλευσης. Ορισμένοι/ες κρατούνται από τις αρχές μόλις φτάσουν σε μια νέα χώρα. Μόλις εγκατασταθούν και αρχίσουν να οικοδομούν μια νέα ζωή, πολλοί/ες αντιμετωπίζουν καθημερινά το ρατσισμό, τη ξενοφοβία και κάθε μορφής διάκριση.

Μερικοί άνθρωποι καταλήγουν να αισθάνονται μόνοι τους και απομονωμένοι, έχοντας χάσει τα δίκτυα υποστήριξης που οι περισσότεροι από εμάς θεωρούμε δεδομένα - τις κοινότητές μας, τους συναδέλφους, τους συγγενείς και τους φίλους μας.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους είναι αρκετά δύσκολο ή και επικίνδυνο για τους ανθρώπους να παραμείνουν στις χώρες τους. Για παράδειγμα, παιδιά, γυναίκες και άνδρες φεύγουν λόγω της βίας, του πολέμου, της πείνας, της ακραίας φτώχειας, του σεξουαλικού τους προσανατολισμού ή του φύλου τους ή λόγω των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής ή άλλων φυσικών καταστροφών. Συχνά οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν έναν συνδυασμό αυτών των δύσκολων περιστάσεων.

Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου οι άνθρωποι δεν μετακινούνται εξαιτίας κάποιου κινδύνου. Μπορεί να πιστεύουν ότι έχουν περισσότερες πιθανότητες να βρουν εργασία σε κάποια άλλη χώρα μιας και έχουν την εκπαίδευση ή το κεφάλαιο για να αναζητήσουν ευκαιρίες σε άλλο γεωγραφικό τόπο . Άλλοι/ες μπορεί να θέλουν επανενωθούν με συγγενείς ή φίλους που ζουν ήδη στο εξωτερικό. Ή μπορεί να προσπαθούν να ξεκινήσουν ή να ολοκληρώσουν την εκπαίδευσή τους σε άλλη χώρα. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι ξεκινούν ένα ταξίδι με σκοπό να χτίσουν μια ζωή σε μια νέα χώρα.

Ορισμοί: Τι ακριβώς σημαίνει πρόσφυγας, αιτών/ούσα άσυλο και μετανάστης/στρια;

Οι όροι «πρόσφυγας», «αιτών/ούσα άσυλο» και «μετανάστης/στρια» χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν τα άτομα που βρίσκονται σε κίνηση, έχουν εγκαταλείψει τις χώρες τους και έχουν διασχίσει τα σύνορα.

Οι όροι «μετανάστης/στρια» και «πρόσφυγας» χρησιμοποιούνται συχνά εναλλακτικά, αλλά είναι σημαντικό να γίνει μία διευκρίνηση μεταξύ τους, καθώς υπάρχει νομική διαφορά.

Ποιος/α θεωρείται πρόσφυγας;

Ως πρόσφυγας ορίζεται το πρόσωπο που έχει εγκαταλείψει τη χώρα του επειδή διατρέχει κίνδυνο σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πιθανότητα δίωξης στη χώρα του/της. Οι κίνδυνοι για την ασφάλεια και τη ζωή τους ήταν τόσο μεγάλοι που ένιωθαν ότι δεν είχαν άλλη επιλογή παρά να φύγουν και να αναζητήσουν ασφάλεια έξω από τα σύνορα της δικής τους χώρας καθώς η δική τους κυβέρνηση δεν μπορεί ή δεν πρόκειται να τους προστατεύσει από αυτούς τους κινδύνους. Οι πρόσφυγες έχουν δικαίωμα στην διεθνή προστασία.

Ποιος/α θεωρείται αιτών/ούσα άσυλο;

Ως αιτών/ούσα άσυλο ορίζεται το πρόσωπο που έχει εγκαταλείψει τη χώρα του/της και επιδιώκει προστασία από διώξεις και σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε άλλη χώρα, αλλά δεν έχει ακόμη αναγνωριστεί νομικά ως πρόσφυγας και αναμένει να λάβει απόφαση σχετικά με την αίτησή του ασύλου . Η αναζήτηση ασύλου συνιστά ανθρώπινο δικαίωμα. Αυτό σημαίνει ότι όλοι/ες πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εισέλθουν σε άλλη χώρα για να ζητήσουν άσυλο.

Ποιος/α θεωρείται μετανάστης/στρια;

Δεν υπάρχει διεθνώς αποδεκτός νομικός ορισμός του/της μετανάστη/ριας. Όπως και οι περισσότερες υπηρεσίες και οργανώσεις, έτσι κι εμείς στην Διεθνή Αμνηστία καταλαβαίνουμε ότι οι μετανάστες/ριες είναι άνθρωποι που διαμένουν εκτός της χώρας καταγωγής τους, οι οποίοι δεν είναι αιτούντες/ούσες άσυλο ούτε πρόσφυγες.

Μερικοί/ες μετανάστες/τριες εγκαταλείπουν τη χώρα τους επειδή θέλουν, για παράδειγμα, να εργαστούν, να σπουδάσουν ή να επανενωθούν με την οικογένεια τους. Άλλοι/ες αισθάνονται ότι πρέπει να φύγουν εξαιτίας της φτώχειας, των πολιτικών αναταραχών, των συμμοριών, των φυσικών καταστροφών ή άλλων σοβαρών περιστάσεων που ισχύουν στην πατρίδα τους.

Ωστόσο, πολλοί είναι εκείνοι που μολονότι δεν ανταποκρίνονται πλήρως στον νομικό ορισμό του/της πρόσφυγα, θα μπορούσαν να διατρέχουν κίνδυνο αν επέστρεφαν στα σπίτια τους.

Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι οι μετανάστες/στριες, μολονότι δεν εγκαταλείπουν την πατρική τους γη εξαιτίας των διώξεων, εξακολουθούν να δικαιούνται όλα τα ανθρώπινα δικαιώματά τους να αποτελούν αντικείμενο προστασίας και σεβασμού, ανεξάρτητα από το ισχύον καθεστώς στη χώρα υποδοχής τους. Οι κυβερνήσεις πρέπει να προστατεύουν όλους τους/τις μετανάστες/στριες από τις ρατσιστικές και ξενοφοβικές συμπεριφορές, την εκμετάλλευση και την καταναγκαστική εργασία. Οι μετανάστες/στριες δεν πρέπει ποτέ να κρατούνται ή να αναγκάζονται να επιστρέψουν στις χώρες τους χωρίς νομικά έγκυρο λόγο.

Κάνουμε εκστρατείες για έναν κόσμο στον οποίο όλοι και όλες θα μπορούν να απολαμβάνουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, ανεξάρτητα από την κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Η Διεθνής Αμνηστία υπερασπίζεται για αρκετές δεκαετίες τα ανθρώπινα δικαιώματα των προσφύγων, των αιτούντων/ουσών άσυλο και των μεταναστών/στριών.

Κάνουμε εκστρατείες για να διασφαλίσουμε ότι οι κυβερνήσεις θα αναλάβουν τη δική τους ευθύνη για την προστασία των δικαιωμάτων των προσφύγων, των αιτούντων/ουσών άσυλο και των μεταναστών/στριών. Καταδικάζουμε τις πολιτικές και τις πρακτικές που υπονομεύουν τα δικαιώματα των ανθρώπων που μετακινούνται.

Δεν είναι οι άνθρωποι το πρόβλημα

Υπάρχουν περίπου 25,4 εκατομμύρια πρόσφυγες παγκοσμίως. Πολλοί άνθρωποι συγκλονίζονται από τους αριθμούς και αντιμετωπίζουν τους ανθρώπους που κινούνται εκτός συνόρων ως μια παγκόσμια κρίση. Εμείς στη Διεθνή Αμνηστία διαφωνούμε ότι πρόκειται για μια κρίση αριθμών. Δεν είναι οι άνθρωποι το πρόβλημα. Αντίθετα, το πρόβλημα βρίσκεται στα αίτια που οδηγούν τις οικογένειες και τους ανθρώπους να διασχίσουν τα σύνορα, αλλά και στους κοντόφθαλμους και μη ρεαλιστικούς τρόπους με τους οποίους ανταποκρίνονται οι πολιτικοί.

Εκστρατεία για τους ανθρώπους που μεταναστεύουν

Μέσω των εκστρατειών μας, ασκούμε πίεση στις κυβερνήσεις για να ανταποκριθούν στην ευθύνη που φέρουν για την προστασία των δικαιωμάτων κάθε ατόμου. Πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι πρόσφυγες, οι αιτούντες άσυλο και οι μετανάστες/ριες είναι ασφαλείς και δεν βασανίζονται, δεν υφίστανται διακρίσεις ή δεν ζουν σε συνθήκες φτώχειας.

Καλούμε τις κυβερνήσεις να επεξεργάζονται σωστά τις αιτήσεις ασύλου, ώστε να μην τους αφήνουν σε κατάσταση αναμονής- μερικές φορές ακόμη και κλειδωμένους στα κέντρα κράτησης - για χρόνια. Θέλουμε επίσης να προστατεύονται οι μετανάστες/ριες από την εκμετάλλευση και την κατάχρηση των εργοδοτών τους ή των διακινητών.

 «Ο άνθρωπος πέρα από τις ταμπέλες»

Κάθε άνθρωπος έχει περισσότερες από μία ταυτότητες. «Πρόσφυγας», «μετανάστης/στρια» και «αιτών/ούσα άσυλο» είναι μόνο προσωρινοί όροι∙ δεν αντικατοπτρίζουν την συνολική  ταυτότητα των γυναικών, των παιδιών και των ανδρών που εγκατέλειψαν τα σπίτια τους για να ξεκινήσουν μια νέα ζωή σε μια νέα χώρα.

Όταν χρησιμοποιούμε αυτές τις ταμπέλες, πρέπει να θυμόμαστε ότι, από τους πολλούς τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι περιγράφουν τον εαυτό τους, αυτοί οι όροι αναφέρονται μόνο σε μία εμπειρία: στον αποχωρισμό από την πατρίδα τους. Η ταυτότητα όμως αυτών των ανθρώπων αποτελείται από τόσα ακόμα πράγματα.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που επιθυμούν να ζήσουν σε κάποιον άλλο τόπο, αισθάνονται ότι η εμπειρία της απομάκρυνσης από τις χώρες τους δεν αποτυπώνει πλήρως το ποιοι/ες είναι. Όπως όλοι και όλες μας, είναι πολυσύνθετα και μοναδικά ανθρώπινα όντα και ενδέχεται να επιλέγουν να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους ως μέρος μιας συγκεκριμένης χώρας ή περιοχής, που ανήκει σε μια ομάδα που μιλάει κάποια γλώσσα ή που μοιράζεται έναν πολιτισμό. Ή θα μπορούσαν να πουν για τον εαυτό τους ότι είναι δάσκαλοι, γιατροί, καλλιτέχνες, οπαδοί ποδοσφαίρου, πατέρες, αδελφές, γιοι ή μητέρες.

Το νομικό κύρος ενός ατόμου δεν μπορεί να εκφράσει την πλήρη ταυτότητα και την προσωπικότητα του/της πρόσφυγα, του/της αιτούντος/ούσας άσυλο ή του/της μετανάστη/τριας. Κανείς και καμιά δεν μπορεί να προσδιοριστεί μόνο διαμέσου της νομικής του υπόστασης.

Γιατί πρέπει οι κυβερνήσεις να υποδεχτούν τους/τις πρόσφυγες, τους/τις αιτούντες άσυλο και τους/τις μετανάστες/τριες;

• Θέλουμε να ζήσουμε σε έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν σοβαρό κίνδυνο έχουν την ευκαιρία να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους σε συνθήκες ασφάλειας.

• Σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο, ο επιμερισμός της παγκόσμιας ευθύνης για τα οικουμενικά ζητήματα είναι το μόνο δίκαιο.

• Οι κοινότητες υποδοχής επωφελούνται από την απίστευτη ενέργεια και τροφοδοτούν την προσπάθεια εκκίνησης μιας νέας ζωής, την οποία φέρουν μαζί τους αυτοί οι άνθρωποι.

• Καλωσορίζοντας ανθρώπους από άλλες χώρες, ενδυναμώνονται οι κοινότητες υποδοχής, καθώς τους προσδίδεται μεγαλύτερη ποικιλομορφία και ευελιξία, μέσα σε έναν κόσμο που αλλάζει γρήγορα.

• Μερικοί/ές από τους πιο εμπνευσμένους και σημαντικούς ανθρώπους των τεχνών, της επιστήμης, της πολιτικής και της τεχνολογίας υπήρξαν πρόσφυγες, αιτούντες/ούσες άσυλο και μετανάστες/τριες. Τους επετράπη να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους σε μια νέα χώρα και άνθισαν ως μέλη μιας νέας κοινότητας.

Τι μπορείς να κάνεις;

Γίνε μέλος της Διεθνούς Αμνηστίας

ΒΟΗΘΗΣΕ ΜΑΣ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΗΜΕΡΑ

ΓΙΝΕ ΜΕΛΟΣ

Υποστήριξε τις εκστρατείες μας για να βοηθήσεις τους πρόσφυγες!

Μπορείτε να πάρετε κι εσείς μέρος στο κίνημά που καλωσορίζει τους πρόσφυγες. Η εκστρατεία I Welcome της Διεθνούς Αμνηστίας καλεί τις κυβερνήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο να αναλάβουν το μερίδιο που τους αναλογεί από το πλήθος των ανθρώπων που αναζητούν παγκοσμίως συνθήκες ασφάλειας. Με την κατάλληλη πολιτική βούληση, οι ηγέτες μας μπορούν να προστατεύσουν τους ανθρώπους που εγκαταλείπουν τις συγκρούσεις και τις διώξεις, μεταξύ άλλων μέσω της λύσης που ονομάζεται επανεγκατάσταση.

Επίσης, πιέζουμε για ακόμα περισσότερους ασφαλείς τρόπους ώστε να  κάνουν ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή τους οι πρόσφυγες, όπως η επανένωση οικογενειών που έχουν χωριστεί, μέσω ομάδων κοινοτήτων που χορηγούν οικογένειες προσφύγων για να μετακομίσουν στη χώρα τους και μέσω πανεπιστημίων και επιχειρήσεων που προσφέρουν σπουδές ή visa για δυνατότητα εργασίας ώστε να ξεκινήσουν μια νέα ζωή.

Οι κυβερνήσεις δεν πρέπει ποτέ να αναγκάσουν κανέναν και καμία να επιστρέψει σε μια χώρα όπου κινδυνεύουν να παραβιαστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα του/της. Αντ’ αυτού, οι πρόσφυγες πρέπει να έχουν ένα ασφαλές μέρος για να ζήσουν και ευκαιρίες πρόσβασης στην εργασία, την εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη.

Κοινοτική υποστήριξη για τους/τις πρόσφυγες

Όπου η κυβέρνησή σας έχει ένα πρόγραμμα υποστήριξης, μπορείτε να εμπλακείτε στην υποστήριξη της κοινότητας. Εκεί είναι που οι τοπικές κοινότητες ενώνονται για να συγκεντρώσουν χρήματα για να επανεγκαταστήσουν και να καλωσορίσουν οικογένειες και άτομα που έχουν εγκαταλείψει τις χώρες καταγωγής τους.

Μάθε περισσότερα

Οι νόμοι για τους/τις μετανάστες/στριες, τους/τις πρόσφυγες και τους/τις αιτούντες/ούσες άσυλο

Τα δικαιώματα των μεταναστών/στριών, των προσφύγων και των αιτούντων/ουσών άσυλο προστατεύονται από το διεθνές δίκαιο, ανεξάρτητα από το πώς και γιατί φθάνουν σε μια χώρα. Έχουν τα ίδια δικαιώματα με όλους τους άλλους, καθώς και ειδικές ή συγκεκριμένες προστασίες, όπως:

• Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (άρθρο 14), σύμφωνα με την οποία όλοι και όλες έχουν το δικαίωμα να ζητούν και να απολαμβάνουν άσυλο από δίωξη σε άλλες χώρες
• Η Σύμβαση του 1951 του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (και το Πρωτόκολλό του του 1967), η οποία προστατεύει τους/τις πρόσφυγες από την επιστροφή τους σε χώρες όπου κινδυνεύουν να διωχθούν
• Η σύμβαση του 1990 για τους/τις μετανάστες/στριες εργαζομένους/ες, η οποία προστατεύει τους/τις μετανάστες/στριες και τις οικογένειές τους.
• Περιφερειακοί νόμοι για τους πρόσφυγες (συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του ΟΑΕ του 1969, της δήλωσης της Καρθαγένης του 1984, του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου και του κανονισμού του Δουβλίνου).