ΕΕ: ΟΙ ΗΓΕΤΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΟΡΘΩΣΟΥΝ ΤΟ «ΔΙΑΛΥΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ» ΠΟΥ ΑΦΗΝΕΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΝΑ ΧΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

Η προσάραξη των πλοίων των ΜΚΟ Sea-Watch και Sea-Eye και η παρεμπόδιση της διασωστικής λέμβου της Proactiva Open Arms καλούν σε άμεση και κατεπείγουσα δράση.

Οι ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να επέμβουν επειγόντως επανορθώνοντας ένα σύστημα που αποτρέπει τα κράτη να βοηθήσουν τους πρόσφυγες/ισσες και τους μετανάστες/ριες οι οποίοι βρίσκονται σε κίνδυνο κατά μεσοίς του πελάγους, αναφέρει η Διεθνής Αμνηστία σε δήλωσή της που δημοσιεύθηκε σήμερα.

Το γεγονός ότι πλήθος ανθρώπων εξακολουθούν να παραμένουν αβοήθητοι στη Μεσόγειο περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο η εξωτερική ανάθεση ελέγχου των Ευρωπαϊκών συνόρων στις Αρχές της Λιβύης, σε συνδυασμό με ένα σύστημα το οποίο αδυνατεί να επιμερίσει ισότιμα την ευθύνη σε όλα τα κράτη – μέλη της Ευρώπης, όσον αφορά  τους αιτούντες άσυλο, δημιούργησε μια κατάσταση όπου τα ρεύματα προσφύγων/ισσών και μεταναστών/ριών εγκαταλείπονται στη Μεσόγειο. Παράλληλα αναδεικνύει μια σειρά από μέτρα με σκοπό να διασφαλιστεί ότι περιστατικά, όπως οι δυσκολίες που συνάντησαν τα πλοία διάσωσης Sea-Watch και Sea-Eye και το Proactiva Open Arms, δεν θα ξανασυμβούν.

«Το επαίσχυντο αυτό θέαμα παρακώλυσης του έργου των πλοίων διάσωσης και η εικόνα γυναικών, ανδρών και παιδιών που συνέχιζαν να βρίσκονται μέσα στη θάλασσα για εβδομάδες, την ίδια στιγμή που πολιτικοί συναγωνίζονταν ποιος/α θα είναι ο/η πιο σκληρός/ή ώστε να μη τους επιτρέψει να αποβιβαστούν ή να έχουν πρόσβαση σε οποιαδήποτε αρωγή, δεν πρέπει να επαναληφθούν», δήλωσε ο Matteo de Bellis, ερευνητής της Διεθνούς Αμνηστίας για θέματα μετανάστευσης.

«Οι ηγέτες πρέπει να λάβουν επειγόντως μέτρα επανόρθωσης του ήδη διαρρηγμένου συστήματος, το οποίο αποτυγχάνει τόσο για τα κράτη μέλη που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της ΕΕ όσο και για τους ανθρώπους, οι οποίοι έχουν εγκαταλειφθεί στη θάλασσα ή παραμένουν σε χώρες της ΕΕ λόγω αναποτελεσματικών ή πολυσύνθετων διαδικασιών ασύλου, αναζητώντας συνθήκες ασφάλειας».

Η απουσία πανευρωπαϊκών μηχανισμών, οι οποίοι θα επιμερίζουν την ευθύνη παροχής βοήθειας στους νεοαφιχθέντες/είσες αιτούντες άσυλο έχει σημαντικές συνέπειες για τα κράτη της πρώτης γραμμής που είναι υπεύθυνα για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου, τη φιλοξενία των αιτούντων, την ενσωμάτωση των ατόμων που έχουν ήδη λάβει αναγνώριση ασύλου και χρήζουν διεθνούς προστασίας αλλά και τον επαναπατρισμό όσων δεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν άσυλο και συνθήκες προστασίας.

Οι κυβερνήσεις της ΕΕ έχουν θεσπίσει μια σειρά μέτρων εμποδίζοντας τις μετακινήσεις στην κεντρική Μεσόγειο, ενισχύοντας μεταξύ άλλων την ικανότητα της Λιβυκής Ακτοφυλακής να παρακολουθεί τις προσφυγικές ροές και να παρεμποδίζει το έργο των ΜΚΟ που διεξάγουν επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης.

Αυτή η στρατηγική έχει επικεντρωθεί στην παρεμπόδιση νέων εισροών στην Ευρώπη, παρά το γεγονός ότι η Λιβύη δεν έχει την ικανότητα να συντονίζει διαδικασίες διάσωσης και ότι σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο οι άνθρωποι που σώθηκαν στη θάλασσα δεν μπορούν να μεταφερθούν σε μια χώρα όπως η Λιβύη, όπου υπόκεινται σε βασανιστήρια, εκβιασμό και βιασμό.

Προκειμένου να μειωθεί ο αριθμός των ατόμων που αποβιβάζονται στα λιμάνια τους, ορισμένες χώρες της ΕΕ έχουν αποσύρει ή έχουν μειώσει τις περιπολίες του στόλου τους. Οι ΜΚΟ που ενεπλάκησαν για να καλύψουν το χάσμα, συχνά δέχονταν την άρνηση για αποβίβαση σε λιμάνια, ιδίως της Ιταλίας και της Μάλτας. Ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, μάλιστα, τους εμπόδισαν να προβούν σε διασώσεις, επικαλούμενοι αβάσιμες ποινικές έρευνες και γραφειοκρατικές διαδικασίες.

Πρόσφατο παράδειγμα συνιστά η εντολή που εξέδωσαν οι ισπανικές ναυτιλιακές αρχές, την περασμένη εβδομάδα, απαγορεύοντας στο Proactiva Open Arms να διασώσει ανθρώπους στην κεντρική Μεσόγειο. Σύμφωνα με διοικητική διαταγή, οι ισπανικές αρχές αναγνωρίζουν τις αδυναμίες του συστήματος, υπογραμμίζοντας πώς τα μεσογειακά κράτη ενήργησαν κατά παράβαση του διεθνούς ναυτικού δικαίου και των προτύπων, αναγκάζοντας ωστόσο τους διασώστες και τους αιτούντες/ούσες άσυλο να πληρώσουν το τίμημα.

«Προτάσεις για τη μεταρρύθμιση του ισχύοντος συστήματος ή για την προσωρινή διαχείριση των ελλείψεων έχουν παγώσει από ορισμένες κυβερνήσεις, αλλά εξακολουθεί παρόλα αυτά να υπάρχει η ευκαιρία πριν τις Ευρωπαϊκές εκλογές του Μαΐου», δήλωσε ο Matteo de Bellis.

«Οι ευρωπαίοι ηγέτες δεν μπορούν πλέον να γυρίζουν την πλάτη τους στους ανθρώπους που παραμένουν αβοήθητοι στη θάλασσα και να συνεχίζουν να στρεβλώνουν τη συζήτηση όσον αφορά ζητήματα μετανάστευσης, αποβλέποντας στο δικό τους πολιτικό κέρδος. Πρέπει να συμφωνήσουν άμεσα σε μια γρήγορη και εφαρμόσιμη πολιτική όσον αφορά την αποβίβαση, η οποία να συμφωνεί με το διεθνές δίκαιο και θα αναφέρεται σε ένα δίκαιο σύστημα που θα αφορά την κατανομή των ευθυνών για τους αιτούντες άσυλο μεταξύ των χωρών της ΕΕ».

ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Τη Δευτέρα 14 Ιανουαρίου, προέκυψε ότι οι ισπανικές αρχές εμπόδισαν το Proactiva Open Arms μα πλεύσει στην Κεντρική Μεσόγειο.

Την περασμένη εβδομάδα, 49 άνθρωποι αποβιβάστηκαν τελικά στη Μάλτα, αφού παρέμειναν 19 ημέρες στη θάλασσα, στο πλοίο Sea-Watch 3 και στο πλοίο διάσωσης Sea-Eye’s professor Albrecht Penck, που ανήκει σε ΜΚΟ.

Η γρήγορη αποβίβαση εμποδίζεται από την αδικία που χαρακτηρίζει τους ευρωπαϊκούς κανόνες ασύλου (το αποκαλούμενο σύστημα του Δουβλίνου). Αυτοί καθορίζουν τη χώρα που είναι αρμόδια για την εξέταση μιας αίτησης ασύλου.

Συνήθως, η χώρα μέσω της οποίας ο αιτών/ούσα άσυλο εισήλθε για πρώτη φορά στην ΕΕ θεωρείται υπεύθυνη για την εξέταση της αίτησής του/της, τη φιλοξενία του/της κατά τη διάρκεια της διαδικασίας εξέτασης της αίτησης, την ενσωμάτωση όσων έγιναν δεκτοί/ές και την επιστροφή στην πατρίδα των όσων η αίτηση για προστασία απορρίφθηκε.

Το 2017, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρότεινε μια ριζική αλλαγή του κανονισμού του Δουβλίνου, η οποία θα εισήγαγε δεσμευτικό μηχανισμό προκειμένου να εξασφαλίσει ότι όλες οι χώρες της ΕΕ θα λαμβάνουν το μερίδιο που τους αναλογεί, από το σύνολο των ατόμων που εγκαταλείπουν την πατρίδα τους εξαιτίας των βιαιοτήτων και των διώξεων. Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν κατάφερε να καταλήξει σε συμφωνία σχετικά με τη μεταρρύθμιση του συστήματος του Δουβλίνου, λόγω της αντίστασης ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών να αναλάβουν την ευθύνη για τους αιτούντες/ούσες άσυλο.

Διαβάστε την έρευνά μας για το 2018 εδώ