ΤΥΝΗΣΙΑ: ΝΕΑ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
Οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί στο όνομα της ασφάλειας από τις αρχές της Τυνησίας, επιβάλλονται συχνά με τρόπο αυθαίρετο και άδικο, που περιφρονεί τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως αναφέρει η Διεθνής Αμνηστία σε σημερινή της έκθεση. Από το 2013, το Υπουργείο Εσωτερικών της κυβέρνησης της Τυνησίας έχει απαγορεύσει την μετακίνηση περίπου 30.000 ανθρώπων μέσω μυστικών ελέγχων των συνόρων, γνωστών και ως «μέτρα S17». Τα μέτρα αυτά δεν είναι προσβάσιμα και γνωστά στους πολίτες, και επιβάλλονται χωρίς δικαστική επίβλεψη.
Στην έκθεση: «Δεν μου έλεγαν καν τον λόγο»: Οι αυθαίρετοι περιορισμοί στην ελευθερία της μετακίνησης στην Τυνησία, περιγράφονται περιπτώσεις τουλάχιστον 60 ανθρώπων, που παρανόμως τους είχε απαγορευτεί να ταξιδέψουν στο εξωτερικό ή να μετακινηθούν μέσα στην Τυνησία μεταξύ του 2014 και 2018. Οι αναφορές περιγράφουν τις καταστροφικές επιπτώσεις αυτών των μέτρων στην καθημερινότητα όσων έχουν επηρεαστεί – πολλοί/ές από αυτούς/ές δεν έχουν τη δυνατότητα να δουλέψουν, να σπουδάσουν ή να έχουν μια κανονική ζωή.
«Με τον αυθαίρετο και άδικο τρόπο που τα «μέτρα S17» έχουν εφαρμοστεί, χωρίς δικαστική εξουσιοδότηση, παραβιάζουν τα ανθρωπινά δικαιώματα εκατοντάδων ανθρώπων», δήλωσε η Heba Morayef, Διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας στην Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως το τέλος των ένοπλων επιθέσεων εναντίον των πολιτών τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα των Τυνησιακών αρχών. Ωστόσο, το να δίνεται στην αστυνομία η ελευθερία παράνομης συγκάλυψης των ταξιδιωτικών περιορισμών για εκατοντάδες ανθρώπους, κρυφά από τα δικαστήρια, είναι άστοχο, και δεν αποτελεί λύση στις απειλές για την ασφάλειά της».
Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας περιγράφει τις διακρίσεις που συμπεριλαμβάνονται στη δέσμη μέτρων «S17», στοχοποιώντας ανθρώπους με βάση τις θρησκευτικές τους αντιλήψεις ή την εξωτερική τους εμφάνιση, όπως άντρες με μούσια ή γυναίκες με μαντήλες, ή ανθρώπους που έχουν προηγούμενες καταδίκες, στις οποίες συνδέονται με δραστηριότητες απαγορευμένων Ισλαμικών ομάδων. Σε όλες τις περιπτώσεις, τα μέτρα επιβλήθηκαν χωρίς καμία απόδειξη που να συνδέει τους ανθρώπους αυτούς με εγκληματικές δραστηριότητες ή ένοπλες ομάδες και χωρίς καμία δικαστική εξουσιοδότηση.
«Τα τρέχοντα συνοριακά μέτρα περιορίζουν το δικαίωμα της ελεύθερης μετακίνησης των ανθρώπων, δεν έχουν καμία νομική βάση και δεν μπορούν να δικαιολογηθούν ως αναγκαία ή αναλογικά. Παραβιάζουν τόσο τις διεθνείς υποχρεώσεις της Τυνησίας ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα, όσο και το σύνταγμα της ίδιας της χώρας», είπε η Heba Morayef.
Τα «μέτρα S17» παρουσιάστηκαν το 2013 ως κομμάτι του εθνικού πλάνου για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Οι αρχές υποστήριξαν ότι τα μέτρα αυτά είχαν στόχο να αποτρέψουν τα άτομα που υποπτεύονταν ότι είχαν σχέσεις με τζιχαντιστικές ομάδες, από το να γίνουν μέλη σε ένοπλες ομάδες στο εξωτερικό, όπως η ένοπλη ομάδα που αυτοαποκαλείται Ισλαμικό Κράτος στην Συρία, και την παρακολούθηση των κινήσεων όσων είχαν επιστρέψει από ζώνες συγκρούσεων.
Ωστόσο, η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας αναδεικνύει ότι, σε τουλάχιστον 37 υποθέσεις από το 2016, είχαν αξιοποιηθεί οι περιορισμοί αυτοί αυθαίρετα ενάντια σε ανθρώπους που ταξίδευαν μεταξύ πόλεων μέσα στην Τυνησία. Τουλάχιστον 23 άνθρωποι εμποδίστηκαν από το να φύγουν από τη χώρα χωρίς καμία αιτιολόγηση.
Οι εντολές των «μέτρων S17» επιβάλλονται χωρίς καμία δικαστική εξουσιοδότηση ή επίβλεψη. Τα κριτήρια για την έκδοση μιας τέτοιας εντολής δεν γίνονται γνωστά στο κοινό και ο άνθρωπος που επηρεάζεται άμεσα από την εντολή, δεν λαμβάνει ούτε γραπτή κοινοποίηση, ούτε σαφή αιτιολόγηση της απόφασης. Η έλλειψη πληροφόρησης για τους λογούς για τους οποίους έχουν επιβληθεί τα «μέτρα S17» σημαίνει ότι αυτοί/ες που επηρεάζονται αδυνατούν να αμφισβητήσουν τους περιορισμούς στο δικαστήριο, ή να ζητήσουν απόδοση δικαιοσύνης και αποζημιώσεις για τις παραβιάσεις που έχουν αντιμετωπίσει.
«Με το να επιτρέπεται οι αποφάσεις που επιβάλλουν μέτρα ελέγχου των συνόρων να λαμβάνονται αποκλειστικά κατά την κρίση του Υπουργείου Εσωτερικών, χωρίς αποτελεσματική δικαστική εποπτεία, οι αρχές της Τυνήσιας παρέχουν ελευθερία καταχρήσεων», είπε η Heba Morayef.
«Απαιτούνται επείγουσες μεταρρυθμίσεις για να διασφαλιστεί ότι τα «μέτρα S17» δεν θα μπορούν να επιβληθούν αυθαίρετα, χωρίς δικαστική έγκριση».
Aυθαίρετα και Μεροληπτικά
Ο Mehdi, ένας 29χρονος δάσκαλος πληροφορικής και δημοσιογράφος από την Τύνιδα, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι έχει υποστεί επανειλημμένα παρενόχληση και ανάκριση από την αστυνομία αφού υποβλήθηκε σε μια «εντολή S17».
«Με ρωτούσαν τα ίδια κάθε φορά: «Προσεύχεσαι;» «Πηγαίνεις στο τζαμί;» «Ακούς τους σεΐχηδες στην τηλεόραση;» Μια φορά μου πήραν δείγμα DNA χωρίς να μου εξηγήσουν για ποιο σκοπό» είπε, περιγράφοντας την εμπειρία τους ως «εφιάλτη».
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι άνθρωποι που εξαρτώνταν από το διασυνοριακό εμπόριο για να μπορέσουν να ζήσουν, δεν ήταν πλέον σε θέση να κερδίσουν τα προς το ζην, λόγω τον ταξιδιωτικών περιορισμών που αντιμετώπισαν.
Ο Mohamed Guerfel, ιδιοκτήτης μιας μικρής επιχείρησης από το Ben Guerdane, μια πόλη κοντά στα σύνορα της Τυνησίας με τη Λιβύη, έχασε τη μοναδική πηγή εισοδήματός του, αφού υποβλήθηκε σε περιορισμό με βάση τα «μέτρα S17» που τον εμπόδισαν να ταξιδέψει στη Λιβύη για να αγοράσει προϊόντα.
Ο Najamaeddine, ένας ψαράς, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι η μετακίνησή του περιορίστηκε αυθαίρετα, επειδή ένας πρώην εργοδότης του υποτίθεται ότι έγινε μέλος του Ισλαμικού Κράτους (IS).
«Δεν έχω συλληφθεί ποτέ, πόσο μάλλον να καταδικαστώ, και ποτέ δεν μου είπαν γιατί μου επιβλήθηκε ένα τέτοιο μέτρο… Είναι παράλογο. Δεν ξέρω τι έχω κάνει. Αν έκανα κάτι λάθος, τους παρακαλώ να με βάλουν στη φυλακή αντί να ζω με αυτό το άγχος όλη την ώρα», είπε.
Ο Lotfi, από την Kasserine, περιέγραψε πως ένα «μέτρο S17» τον εμπόδισε να ταξιδέψει στη Γαλλία για να φροντίσει την άρρωστη μητέρα του. Αναγκάστηκε να περιμένει δύο ώρες στο αεροδρόμιο, πριν τον απορρίψουν.
«Με έδιωξαν χωρίς καμία εξήγηση ή ευκαιρία να καταλάβω σε τι βασίστηκε η απόφαση αυτή. Είναι αδικία», είπε.
Η Διεθνής Αμνηστία παροτρύνει την κυβέρνηση της Τυνησίας να διασφαλίσει ότι όλα τα μέτρα ασφαλείας που λαμβάνονται, προβλέπονται από τον νόμο και είναι συμβατά με το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
«Η κυβέρνηση της Τυνησίας πρέπει να διασφαλίσει ότι θα γίνει άρση όλων των αυθαίρετων ταξιδιωτικών περιορισμών και ότι όλα τα μέτρα που περιορίζουν την ελεύθερη μετακίνηση θα έχουν σαφή νομική βάση, θα είναι αναγκαία και αναλογικά, και θα συμβαδίζουν με το διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τους νόμους της Τυνησίας», δήλωσε η Heba Morayef.
Το δικαίωμα στην ελεύθερη μετακίνηση προβλέπεται από το άρθρο 12 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ICCPR) το οποίο δεσμεύει νομίμως την Τυνησία. Το σύνταγμα της Τυνησίας εγγυάται επίσης τα δικαιώματα των πολιτών για ελεύθερη μετακίνηση στο άρθρο 24 και δηλώνει ότι οι περιορισμοί στα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να βασίζονται στον νόμο και να επιβάλλονται με αναλογικό τρόπο που δεν θα παραβιάζει τα δικαιώματα των πολιτών.
Από το 2015, μετά από σειρά ένοπλων επιθέσεων, οι αρχές της Τυνησίας επέβαλαν κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ενίσχυσαν τα μέτρα ασφαλείας, κάτι που υπονόμευσε σοβαρά τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου.
