ΤΟΥΡΚΙΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΩΞΗ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ

Έπειτα από ενστάσεις της εισαγγελικής αρχής, χωρίς κανένα νέο σκεπτικό, ένα δικαστήριο της Κωνσταντινούπολης διέταξε στις 15 Σεπτεμβρίου 2018 την εκ νέου κράτηση δώδεκα δικηγόρων που είχε απελευθερώσει κατά τη διάρκεια ακρόασης την προηγούμενη ημέρα.

Οι 12 δικηγόροι ανήκουν στους 17 που βρίσκονται στη φυλακή εν αναμονή του αποτελέσματος της δίωξής τους, μετά την κράτησή τους σε διάφορες ημερομηνίες μεταξύ Σεπτεμβρίου και Δεκεμβρίου 2017. Τρεις επιπλέον δικηγόροι διώκονται, ένας από τους οποίους δεν βρίσκεται σε προδικαστική κράτηση, ενώ υπάρχει μια εκκρεμής εντολή σύλληψης για τους άλλους δύο. Και οι 20 δικηγόροι που διώκονται σε αυτήν την υπόθεση είναι μέλη της Ένωσης Προοδευτικών Δικηγόρων και ορισμένοι του Γραφείου Λαϊκού Δικαίου και κατηγορούνται ότι είναι μέλη ή ηγέτες της ένοπλης ομάδας, του Επαναστατικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Κόμματος-Μετώπου (DHKP-C).

Η πρώτη ακρόαση για τους 17 δικηγόρους που είναι προφυλακιστέοι πραγματοποιήθηκε μεταξύ 10 και 14 Σεπτεμβρίου 2018. Στις 14 Σεπτεμβρίου, την τελευταία ημέρα της ακρόασης, το δικαστήριο Heavy Penal Court, αριθ. 37 της Κωνσταντινούπολης, αποφάνθηκε για την απελευθέρωση και των 17 δικηγόρων με εγγύηση, παραπέμποντας στη νομοθεσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) σε σχέση με τη μακροχρόνια προδικαστική κράτηση, μεταξύ άλλων λόγων.

Στη συνέχεια, ο εισαγγελέας άσκησε έφεση στην απόφαση του δικαστηρίου να απαλλάξει τους δικηγόρους, μια εξουσία που χορηγήθηκε στους εισαγγελείς βάσει νομοθετικής τροπολογίας που εγκρίθηκε από το κρατικό διάταγμα έκτακτης ανάγκης τον Δεκέμβριο του 2017.

Μετά την έφεση του εισαγγελέα, το δικαστήριο Heavy Penal Court, αριθ. 37 της Κωνσταντινούπολης, έκανε μια αναπάντεχη στροφή. Ανακάλεσε την ίδια του την απόφαση, που λήφθηκε λιγότερο από 24 ώρες νωρίτερα, διατάσσοντας την εκ νέου κράτηση των 12 από τους 17 απελευθερωμένους δικηγόρους. Το δικαστήριο απέρριψε την έφεση του εισαγγελέα στην περίπτωση των άλλων πέντε.

Στην απόφαση περί απελευθέρωσης, το δικαστήριο είχε αποφανθεί ότι οι συνθήκες εγγύησης θα ήταν επαρκείς «λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση των αποδεικτικών στοιχείων στο φάκελο κάθε κατηγορούμενου, τη δυνατότητα αλλαγής του χαρακτηρισμού του αδικήματος, την παραλαβή των υπομνημάτων υπεράσπισης των κατηγορουμένων, το γεγονός ότι είναι δικηγόροι και ότι η κράτηση αποτελεί προληπτικό μέτρο, τον χρόνο της προφυλάκισης, καθώς και τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ και του Συνταγματικού Δικαστηρίου σχετικά με την κράτηση». Ωστόσο, η δεύτερη απόφαση του δικαστηρίου, που ανέτρεψε τις προηγούμενες εντολές απελευθέρωσης, δεν παρείχε πληροφορίες σχετικά με το τι άλλαξε σε σχέση με τους λόγους που οδήγησαν το δικαστήριο να απελευθερώσει τους δικηγόρους την προηγούμενη ημέρα. Το δικαστήριο επίσης δεν ανέφερε καμία νέα πληροφορία που θα μπορούσε να υποστηρίξει αυτήν την ανατροπή. Απλώς δήλωσε ότι οι συνθήκες εγγύησης δεν θα ήταν αρκετές στην περίπτωση των δώδεκα δικηγόρων «λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν στοιχεία ισχυρής υποψίας ενοχής με βάση την κατάσταση των αποδεικτικών στοιχείων του φακέλου, τις καταθέσεις μαρτύρων και μυστικών μαρτύρων σε σχέση με τους κατηγορούμενους, τα ψηφιακά υλικά [...] και τις δημόσιες πληροφορίες».

Στους 12 δικηγόρους, οι οποίοι απελευθερώθηκαν, αλλά στη συνέχεια κρατήθηκαν ξανά, συμπεριλαμβάνεται ο Selçuk Kozağaçlı, ένας εξέχοντας δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πρόεδρος της Ένωσης Προοδευτικών Δικηγόρων. Η Ένωση Προοδευτικών Δικηγόρων, η οποία ασχολείται ενεργά με το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία από το 1974, ανέβαλλε τη λειτουργία της με απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών στις 11 Νοεμβρίου 2016, σύμφωνα με το Άρθρο 11 της νομοθεσίας περί Έκτακτης Ανάγκης, το οποίο επιτρέπει την αναστολή οργανώσεων για λόγους γενικής ασφάλειας και δημόσιας τάξης. Δεν υπήρξε καμία εξατομικευμένη δικαιολογία για την αναστολή της Ένωσης από τις αρχές. Η Ένωση, αργότερα, έκλεισε και κατασχέθηκαν τα περιουσιακά της στοιχεία, με βάση ένα νέο επείγον διάταγμα, υπ’ αριθ. 677 που εκδόθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2016. Η εντολή κλεισίματος, η οποία απευθυνόταν και σε δύο άλλες δικηγορικές ενώσεις, έγινε με την αιτιολογία των «συνδέσεων με τρομοκρατικές οργανώσεις», και πάλι χωρίς κάποια άλλη εξατομικευμένη αιτιολόγηση. Και οι τρεις ενώσεις δικηγόρων δεν έχουν ακόμη λάβει απαντήσεις στις εφέσεις τους που εκκρεμούν στην Επιτροπή Ερευνών Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης της Επιτροπής Έρευνας που δημιουργήθηκε για να επανεξετάσει τις αποφάσεις που ελήφθησαν από τα διατάγματα έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων των οργανώσεων που εξαναγκάστηκαν να κλείσουν.

Η απόφαση για την εκ νέου κράτηση των δικηγόρων χωρίς νέα αποδεικτικά στοιχεία μία ημέρα μετά την απελευθέρωσή τους από το ίδιο δικαστήριο, ενισχύει τους ισχυρισμούς ότι η δίκη είναι πολιτικά υποκινούμενη και ότι η κράτηση των δικηγόρων αποσκοπεί στην τιμωρία τους για τον ακτιβισμό τους. Η απόφαση ενδέχεται επίσης να αποδυναμώσει περαιτέρω την εμπιστοσύνη του κοινού στο δικαστικό σύστημα της χώρας.

Η νομοθετική τροπολογία που επιτρέπει στους εισαγγελείς να ασκούν ενστάσεις σχετικά με τις αποφάσεις απελευθέρωσης, εισάχθηκε στο άρθρο 93 του εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 696 που εκδόθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2017. Τροποποίησε το άρθρο 104 παράγραφος 2 του Τουρκικού Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (νόμος 5271). Η Διεθνής Αμνηστία έχει επανειλημμένα εκφράσει την ανησυχία της για το πώς οι εξουσίες που παραχωρήθηκαν στην εκτελεστική εξουσία με τα διατάγματα που εκδόθηκαν στο πλαίσιο της διετούς κατάστασης έκτακτης ανάγκης στην Τουρκία έχουν χρησιμοποιηθεί για την καταστολή προσώπων που θεωρούνται ότι ασκούν κριτική.

Ο επίτιμος πρόεδρος της Διεθνούς Αμνηστίας Τουρκίας, Taner Kılıç, είχε επανακρατηθεί, με τον ίδιο τρόπο, την 1η Φεβρουαρίου 2018, από δικαστήριο που τον είχε απελευθερώσει την προηγούμενη ημέρα. Το μέτρο χρησιμοποιήθηκε ήδη πριν από τις τροπολογίες, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση 21 δημοσιογράφων, συμπεριλαμβανομένου του Atilla Taş, που δικάστηκε με κατηγορίες που σχετίζονται με την ιδιότητα μέλους της «τρομοκρατικής οργάνωσης Fethölahist» (FETÖ). Μετά την αποφυλάκισή τους στις 31 Μαρτίου 2017, οκτώ δημοσιογράφοι κρατήθηκαν εκ νέου μετά την έφεση της εισαγγελίας, ενώ 12 κρατήθηκαν κάτω από νέες κατηγορίες. Στη δεύτερη ακρόασή της στις 2 Μαΐου 2017, το Ανώτατο Ποινικό Δικαστήριο της Άγκυρας, αριθ. 14, αποφάσισε να απελευθερώσει τη δημοσιογράφο της εφημερίδας Zaman, Ayşenur Parıldak. Η εισαγγελία άσκησε επίσης έφεση κατά της απόφασης απελευθέρωσης στην περίπτωσή της. Η Ayşenur Parıldak «επανακρατήθηκε» προτού καν φύγει από τη φυλακή, με απόφαση από το ίδιο δικαστήριο, περίπου οκτώ ώρες μετά την αρχική απόφαση για απελευθέρωση. Τον Νοέμβριο του 2017, η Ayşenur Parıldak καταδικάστηκε για «συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση» σε φυλάκιση επτάμισι ετών, όπου εξακολουθεί να εκκρεμεί η έκβαση της έφεσής της.

Οι δικηγόροι των οποίων η επανακράτηση διατάχθηκε είναι οι Ahmet Mandacı, Aycan Çiçek, Aytaç Ünsal, Barkın Timtik, Behiç Aççı, Ebru Timtik, Egin Gökoğlu, Naciye Demir, Özgür Yılmaz, Selçuk Kozağaçlı, Süleyman Gökten και Şükriye Erden. Το δικαστήριο απέρριψε την έφεση του εισαγγελέα σχετικά με την απόφαση απελευθέρωσης με εγγύηση για τους/τις Ayşegül Çağatay, Didem Ünsal Baydar, Yaprak Türkmen, Yağmur Ereren Evin και Zehra Özdemir, η οποία στη συνέχεια επιβεβαιώθηκε από το Ανώτατο Ποινικό Δικαστήριο αρ.1 στις 17 Σεπτεμβρίου. Από τις 24 Σεπτεμβρίου, έξι από τους δώδεκα δικηγόρους, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της Ένωσης Προοδευτικών Δικηγόρων, Selçuk Kozağaçlı, μεταφέρθηκαν σε κράτηση στη φυλακή.

Η επόμενη δίκη είναι προγραμματισμένη για τις 19 και 20 Φεβρουαρίου 2019.