ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ: ΜΟΝΟ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΤΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΠΛΑΣΙΑΣΤΗΚΕ Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΕΚΤΟΠΙΣΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ
Ο αριθμός των Αφγανών που άφησαν τα σπίτια τους για να ξεφύγουν από τη βία και παρέμειναν παγιδευμένοι στη χώρα τους, όπου και ζουν στα όρια της φτώχειας, έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία τρία χρόνια, σύμφωνα με νέα έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας. Σήμερα,1.2 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό του Αφγανιστάν, γεγονός που συνιστά μια δραματική αύξηση σε σύγκριση με τους 500.000 το 2013.
Οι Αφγανοί αποτελούν έναν από τους μεγαλύτερους πληθυσμούς προσφύγων παγκοσμίως, με περίπου 2,6 εκατομμύρια Αφγανούς πολίτες να ζουν εκτός των συνόρων της χώρας τους.
Η πρόσφατη έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, «Τα παιδιά μου θα πεθάνουν αυτόν τον χειμώνα» : η ξεχασμένη υπόσχεση του Αφγανιστάν στους εκτοπισμένους» φέρνει στην επιφάνεια τα ξεχασμένα θύματα του πολέμου, που έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους, αλλά παραμένουν εκτοπισμένα στο εσωτερικό της χώρας.
Ενώ η προσοχή του κόσμου φαίνεται να έχει απομακρυνθεί από το Αφγανιστάν, κινδυνεύουμε να ξεχάσουμε τα δεινά όσων μένουν πίσω εξαιτίας των συγκρούσεων
Champa Patel, Διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Νότια Ασία
«Ακόμα και αφότου εγκαταλείψουν τα σπίτια τους προς αναζήτηση ασφάλειας, ένας αυξανόμενος αριθμός Αφγανών ζει σε άθλιες συνθήκες στην ίδια του τη χώρα, μαχόμενος διαρκώς για την επιβίωσή του, μια μάχη χωρίς τέλος», δήλωσε ο Champa Patel, Διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Νότια Ασία.
Η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας επισήμανε ότι παρά τις υποσχέσεις των εκάστοτε κυβερνήσεων του Αφγανιστάν, οι εσωτερικά εκτοπισμένοι πολίτες της χώρας εξακολουθούν να υποφέρουν από έλλειψη τροφής, στέγασης, νερού, ιατρικής περίθαλψης καθώς και επαγγελματικών και εκπαιδευτικών ευκαιριών.
Θα προτιμούσα να βρίσκομαι στη φυλακή, παρά σε αυτό το μέρος, τουλάχιστον στη φυλακή δεν θα ανησυχούσα για τροφή και στέγαση.
Mastan, γυναίκα 50 ετών που ζει σε καταυλισμό στην πόλη Herat
«Ακόμη και ένα ζώο δεν θα ζούσε έτσι, αλλά εμείς πρέπει» αναφέρει στη Διεθνή Αμνηστία η Mastan, μια γυναίκα 50 ετών που ζει σε καταυλισμό στην πόλη Herat.
Η κατάστασή τους έχει επιδεινωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια, με όλο και λιγότερη διαθέσιμη βοήθεια προς εκείνους, όπως επίσης και λιγότερα είδη πρώτης ανάγκης όπως η τροφή.
Μια νέα πολιτική για τους εσωτερικά εκτοπισμένους που υιοθετήθηκε το 2014 θα μπορούσε να αποτελέσει σανίδα σωτηρίας για τους εκτοπισμένους Αφγανούς, όμως δεν έχει εφαρμοσθεί σχεδόν καθόλου εξαιτίας της διαφθοράς και της έλλειψης ικανότητας από την πλευρά της αφγανικής κυβέρνησης καθώς και του ισχνού ενδιαφέροντος από τη διεθνή κοινότητα.
Αναγκαστικές εξώσεις
Παρότι οι Αφγανικές αρχές έχουν υποσχεθεί να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσης των εσωτερικά εκτοπισμένων, η Διεθνής Αμνηστία διαπίστωσε πως οι αναγκαστικές εξώσεις, τόσο από την πλευρά της κυβέρνησης όσο και από ιδιωτικούς φορείς, αποτελούν καθημερινή απειλή.
Στις 18 Ιουνίου του 2015, την πρώτη ημέρα του Ραμαζανιού, μια ομάδα ένοπλων ανδρών με στρατιωτική περιβολή απείλησε να κατεδαφίσει τα καταφύγια στον καταυλισμό Chaman-e-Babrak στην Καμπούλ. Ένας ηλικιωμένος άνδρας διαμαρτυρήθηκε ενάντια στην αναγκαστική έξωση, ζητώντας βοήθεια από το κοντινό αστυνομικό τμήμα προκειμένου να σταματήσει η κατεδάφιση. Χτυπήθηκε όμως από τους ενόπλους άνδρες, γεγονός που πυροδότησε διαδηλώσεις.
Σε απάντηση, οι κάτοικοι της περιοχής είπαν ότι η αστυνομία και οι ένοπλοι άνδρες άνοιξαν πυρ εναντίον των εσωτερικά εκτοπισμένων, σκοτώνοντας δύο ανθρώπους και τραυματίζοντας άλλους δέκα. Ανάμεσα στους τραυματίες βρισκόταν και ένα δωδεκάχρονο αγόρι. Καμία έρευνα δεν διεξάχθηκε και κανένας δεν θεωρήθηκε υπεύθυνος.
Ζωή στα όρια της επιβίωσης
Οι περισσότερες κοινότητες εσωτερικά εκτοπισμένων δεν έχουν πρόσβαση σε βασικές υποδομές υγειονομικής περίθαλψης. Με μόνες διαθέσιμες τις κινητές κλινικές που λειτουργούν περιστασιακά από τις ΜΚΟ ή την κυβέρνηση, οι εσωτερικά εκτοπισμένοι συχνά αναγκάζονται να αναζητήσουν ιδιωτική υγειονομική περίθαλψη στην οποία ωστόσο δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν οικονομικά.
«Αν είμαι άρρωστη, τότε θα πρέπει να ζητιανεύσω για να βρω κάποια χρήματα και να μπορέσω να πάω σε μια ιδιωτική κλινική. Δεν έχουμε άλλη επιλογή», είπε στη Διεθνή Αμνηστία μια πενηντάχρονη γυναίκα στη Χεράτ.
Χωρίς σταθερή πηγή εισοδήματος, οι εσωτερικά εκτοπισμένοι επιβαρύνονται με μεγάλα χρέη. Για παράδειγμα, ένας πατέρας ανέφερε στη Διεθνή Αμνηστία ότι έπρεπε να δανειστεί 20.000 Afs (292$ Αμερικανικά δολάρια) για να καλύψει τα έξοδα της εγχείρισης του γιου του. «Αυτό είναι ένα τεράστιο χρηματικό ποσό για εμάς», δήλωσε ο πατέρας.
Η τροφή είναι πολυτέλεια εδώ, κανένας δεν μπορεί να ανταπεξέλθει οικονομικά. Εμείς ως επί το πλείστον ζούμε με ψωμί ή με πεταμένα λαχανικά από την αγορά.
Raz Muhammad, αρχηγός της κοινότητας Chaman-e-Barbak στην Καμπούλ
Παρά τις διαβεβαιώσεις ότι οι εσωτερικά εκτοπισμένοι διαθέτουν το δικαίωμα να ζητήσουν και να λάβουν τροφή, νερό και κατάλληλη ένδυση, σύμφωνα με την πολιτική του 2014 και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο, η Αφγανική κυβέρνηση δεν κατάφερε να εξασφαλίσει επαρκή πρόσβαση σε βασικές ανάγκες διαβίωσης. Οι άνθρωποι αναγκάζονται να διανύουν μεγάλες αποστάσεις καθημερινά για να βρουν νερό και αγωνίζονται για να εξασφαλίσουν ένα καθημερινό γεύμα.
«Η τροφή είναι πολυτέλεια εδώ, κανένας δεν μπορεί να ανταπεξέλθει οικονομικά», είπε ο Raz Muhammad, αρχηγός της κοινότητας Chaman-e-Barbak στην Καμπούλ.
«Εμείς ως επί το πλείστον ζούμε με ψωμί ή με πεταμένα λαχανικά από την αγορά. Η τελευταία φορά που λάβαμε επισιτιστική βοήθεια ήταν τον περασμένο χειμώνα, όταν πήραμε τρία τσουβάλια σιτάρι». Από τότε που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, η εκπαίδευση των παιδιών διακόπηκε και οι ενήλικες έχουν καθηλωθεί σε χρόνια ανεργία.
«Οι εσωτερικά εκτοπισμένοι πολίτες του Αφγανιστάν δεν θα πρέπει να υφίστανται διακρίσεις οποιασδήποτε μορφής», δήλωσε ο Champa Patel. «Θα πρέπει να έχουν ίση πρόσβαση στην εκπαίδευση και ίσες εργασιακές ευκαιρίες με τους υπόλοιπους Αφγανούς».
Ακόμα και αφότου εγκαταλείψουν τα σπίτια τους προς αναζήτηση ασφάλειας, ένας αυξανόμενος αριθμός Αφγανών ζει σε άθλιες συνθήκες στην ίδια του τη χώρα, μαχόμενος διαρκώς για την επιβίωσή του, μια μάχη χωρίς τέλος.
Champa Patel, Διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας στη Νότια Ασία
Η πολιτική για τους εσωτερικά εκτοπισμένους υπογραμμίζει πως κανένα παιδί δεν πρέπει να στερηθεί την εκπαίδευση, ακόμη και εάν δεν μπορεί να ανταπεξέλθει οικονομικά στα είδη πρώτης ανάγκης όπως τα σχολικά βιβλία, οι στολές και άλλες εκπαιδευτικές προμήθειες.
Στην πράξη όμως, οι οικονομικές επιβαρύνσεις που βιώνουν οι εσωτερικά εκτοπισμένοι πολίτες, έχουν οδηγήσει τα παιδιά να καταφεύγουν στην εργασία, προκειμένου να στηρίξουν οικονομικά τις οικογένειές τους, κάνοντας δουλειές όπως πλύσιμο αυτοκινήτων, γυάλισμα παπουτσιών και μεταπώληση χρησιμοποιημένων πλαστικών σακούλων.
«Τα οικονομικά βάρη των εκτοπισμένων οικογενειών συσσωρεύονται», δήλωσε ο Champa Patel. «Έχουν χάσει τις παραδοσιακές πηγές βιοπορισμού τους και διαθέτουν μόνο ελάχιστες ευκαιρίες για άτυπη εργασία, δημιουργώντας συνθήκες όπου οι γυναίκες αποκλείονται και τα παιδιά μένουν χωρίς μόρφωση και συχνά πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης».
Η πολιτική για τους εσωτερικά εκτοπισμένους: μια αποτυχημένη υπόσχεση
Η πολιτική του 2014 διατυπώνει τα δικαιώματα των εσωτερικά εκτοπισμένων πολιτών εγγράφως και διακηρύσσει την υλοποίηση ενός συγκεκριμένου σχεδίου δράσης προς εφαρμογή από την Αφγανική κυβέρνηση. Η υπόσχεση όμως δεν έχει πραγματοποιηθεί και μέχρι στιγμής έχει επιφέρει παρά ελάχιστα οφέλη για τους ενδιαφερόμενους.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για την αποτυχία του σχεδίου. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση του Αφγανιστάν παρουσιάζει τεράστια έλλειψη ικανοτήτων και εμπειρίας σε σχέση με τη διαχείριση των εσωτερικά εκτοπισμένων. Το Υπουργείο Προσφύγων και Επαναπατρισμού, επιφορτισμένο με τον συντονισμό της εφαρμογής του σχεδίου, υποχρηματοδοτείται και έχει κατηγορηθεί για μακροχρόνια διαφθορά.
Ταυτόχρονα, η διεθνής κοινότητα δεν έχει παρέμβει όσο θα μπορούσε και μάλιστα σε κομβικά σημεία όπου η αφγανική κυβέρνηση δεν ήταν σε θέση να φέρει εις πέρας κάποιες υποχρεώσεις της. Καλώς άλλες κρίσεις τραβούν την προσοχή της διεθνούς κοινότητας και τα χρήματα των δωρητών, η χρηματική και ανθρωπιστική βοήθεια προς το Αφγανιστάν έχει μειωθεί σημαντικά. Ο ΟΗΕ έχει ζητήσει 393 εκατομμύρια αμερικανικά δολάρια για ανθρωπιστική χρηματοδότηση του Αφγανιστάν το 2016, το μικρότερο χρηματικό ποσό που έχει ζητηθεί εδώ και χρόνια, παρά τη δραματική από ανθρωπιστικής άποψης κατάσταση. Μέχρι τον Μάιο, είχε δοθεί λιγότερο από το ένα τέταρτο του ποσού αυτού.
Συστάσεις
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις αρχές του Αφγανιστάν και τη διεθνή κοινότητα να διασφαλίσουν άμεσα την εκπλήρωση των πιο επειγουσών αναγκών των πολιτών που έχουν εκτοπισθεί στο εσωτερικό της χώρας. Επιπλέον, η Αφγανική κυβέρνηση πρέπει να θέσει την εφαρμογή της πολιτικής του 2014 ως προτεραιότητα και να εξασφαλίσει ότι αρκετοί πόροι θα καταστούν διαθέσιμοι για την υλοποίηση αυτής της πολιτικής.
Οι διεθνείς φορείς με μεγάλη επίδραση στο Αφγανιστάν θα πρέπει να κάνουν το καλύτερο δυνατόν που μπορούν ώστε να διασφαλίσουν ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα των εκτοπισμένων πολιτών προστατεύονται και να δώσουν μεγαλύτερο βάρος, τεχνογνωσία και πόρους στην υλοποίηση της πολιτικής για τους εσωτερικά εκτοπισμένους.
«Όλα τα μέρη που έχουν εμπλακεί στο Αφγανιστάν τα τελευταία 15 χρόνια έχουν την ευθύνη να δράσουν συλλογικά και να διασφαλίσουν ότι οι άνθρωποι αυτοί, τους οποίους η διεθνής κοινότητα προσπαθεί να βοηθήσει, δεν θα βρεθούν εγκαταλελειμμένοι σε μια ακόμη πιο αβέβαιη μοίρα», δήλωσε ο Champa Patel. «Το Αφγανιστάν και ο κόσμος πρέπει να δράσουν τώρα για να σταματήσει η κρίση εσωτερικού εκτοπισμού των πολιτών, πριν να είναι πολύ αργά».
