ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ- ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΑΣ

1. Γιατί η Διεθνής Αμνηστία εναντιώνεται στην θανατική ποινή;

Η θανατική ποινή παραβιάζει το πιο θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα-το δικαίωμα στη ζωή. Είναι η πιο σκληρή, απάνθρωπη και ταπεινωτική τιμωρία.

Η θανατική ποινή εφαρμόζεται βάσει διακρίσεων. Συχνά χρησιμοποιείται εναντίον των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των φτωχών, των εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων καθώς και των ατόμων που πάσχουν από διανοητικές αναπηρίες. Κάποιες κυβερνήσεις τη χρησιμοποιούν για να φιμώσουν τους αντιπάλους τους. Όπου τα συστήματα απονομής δικαιοσύνης είναι προβληματικά και οι άδικες δίκες κυριαρχούν, ο κίνδυνος να εκτελεστεί κάποιος αθώος είναι πάντα υπαρκτός.

Όταν η θανατική ποινή πραγματοποιηθεί, είναι τελεσίδικη. Τυχόν λάθη δεν μπορούν να διορθωθούν. Ένας αθώος μπορεί να απελευθερωθεί από την φυλακή όπου βρισκόταν για ένα έγκλημα που δε διέπραξε, αλλά μια εκτέλεση είναι πάντα μη αναστρέψιμη. 

2. Δε θα έπρεπε τα θύματα βίαιων εγκλημάτων και οι οικογένειές τους να έχουν δικαίωμα στην απονομή δικαιοσύνης;

Έχουν. Όσοι έχασαν αγαπημένους τους από αποτρόπαια εγκλήματα έχουν το δικαίωμα να δουν τον υπαίτιο να βρίσκεται υπόλογος σε μια δίκαιη δίκη χωρίς να καταφεύγει στην θανατική ποινή. Αντιτιθέμενοι στη θανατική ποινή, δεν προσπαθούμε να μειώσουμε ή να παραβλέψουμε το έγκλημα. Αλλά όπως είπαν πολλές οικογένειες που έχουν χάσει αγαπημένα τους πρόσωπα, η θανατική ποινή δεν μπορεί πραγματικά να ανακουφίσει τον πόνο τους. Το μόνο που κάνει είναι να τον μεταφέρει στην οικογένεια του κατάδικου. 

3. Αν σκοτώσεις κάποιον, δεν σου αξίζει να πεθάνεις κι εσύ – «οφθαλμός αντί οφθαλμού»;

Όχι. Το να εκτελέσεις κάποιον επειδή αφαίρεσε τη ζωή ενός άλλου ατόμου είναι εκδίκηση, όχι δικαιοσύνη.

Μια εκτέλεση –ή η απειλή μιας εκτέλεσης– προκαλεί αφόρητη φυσική και ψυχολογική σκληρότητα. Όποια κοινωνία εκτελεί ενόχους διαπράττει την ίδια βία την οποία  καταδικάζει.

4.  Η θανατική ποινή δεν αποτρέπει τη διάπραξη εγκλημάτων;

Όχι, σύμφωνα με την έρευνα. Δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία ότι η θανατική ποινή αποτρέπει το έγκλημα πιο αποτελεσματικά από μια ποινή φυλάκισης. Στην πραγματικότητα, τα στατιστικά στοιχεία των χωρών που έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή δείχνουν ότι τα εγκλήματα δεν αυξήθηκαν. Σε κάποιες περιπτώσεις έχουν στην ουσία μειωθεί. Στον Καναδά, το ποσοστό δολοφονιών το 2008 ήταν λιγότερο από το μισό σε σχέση με το 1976 όταν καταργήθηκε εκεί η θανατική ποινή.

5. Και όταν πρόκειται για την επιβολή θανατικής ποινής στους τρομοκράτες;

Η απειλή της εκτέλεσης είναι μάλλον απίθανο να σταματήσει άνδρες και γυναίκες έτοιμους να πεθάνουν για τα πιστεύω τους– όπως για παράδειγμα, τους βομβιστές αυτοκτονίας. Οι εκτελέσεις απλά δημιουργούν μάρτυρες των οποίων η μνήμη γίνεται σημείο αναφοράς για τις οργανώσεις τους.

Η έρευνά μας έχει δείξει ότι σε πολλές περιπτώσεις, άτομα που κατηγορούνται για τρομοκρατία έχουν καταδικαστεί για ασαφώς διατυπωμένα αδικήματα. Πολλοί καταδικάστηκαν σε θάνατο βάσει «ομολογιών» που αποσπάστηκαν κατόπιν βασανιστηρίων.

6. Δεν είναι καλύτερο να εκτελέσεις κάποιον από το να τον αφήνεις έγκλειστο για πάντα;

Κάθε μέρα, άνδρες, γυναίκες, ακόμα και παιδιά, περιμένουν ως θανατοποινίτες να εκτελεστούν. Ανεξαρτήτως εγκλήματος, αν είναι ένοχοι ή όχι, οι ζωές τους κρέμονται από ένα σύστημα δικαιοσύνης που επιλέγει την τιμωρία έναντι της επανένταξης. Για όσο διάστημα ένας φυλακισμένος παραμένει ζωντανός, μπορεί να ελπίζει για επανένταξη ή για τη δικαίωσή του/της αν αργότερα αποδειχθεί ότι ήταν αθώος/α.

7. Υπάρχει «ανθρώπινος» και ανώδυνος τρόπος να εκτελεστεί ένας άνθρωπος;

Οποιαδήποτε μορφή εκτέλεσης είναι απάνθρωπη. Η θανατηφόρα ένεση συχνά προβάλλεται ως πιο «ανθρώπινη» διότι, τουλάχιστον επιφανειακά, φαίνεται λιγότερο σκληρή και βάρβαρη σε σχέση με άλλες μορφές εκτέλεσης όπως είναι ο αποκεφαλισμός, η ηλεκτρική καρέκλα, οι θάλαμοι αερίων και ο απαγχονισμός.

Όμως, η αναζήτηση ενός «ανθρώπινου» τρόπου για να δολοφονούνται άνθρωποι θα πρέπει να αντιμετωπιστεί όπως πραγματικά είναι– ως μια απόπειρα να γίνουν οι εκτελέσεις πιο ανεκτές από την κοινή γνώμη στης οποίας το όνομα πραγματοποιούνται, καθώς και για να φαίνονται λιγότερο ως δολοφόνοι οι ίδιες οι κυβερνήσεις οι οποίες εκτελούν ανθρώπους. 

8. Κατά πόσον είναι αρμοδιότητα της Αμνηστίας να εμπλακεί αν κάποιες χώρες επιθυμούν να κάνουν χρήση της θανατικής ποινής;

Τα ανθρώπινα δικαιώματα – συμπεριλαμβανόμενου του πιο βασικού, του δικαιώματος στη ζωή– είναι διεθνούς εμβέλειας και είναι αποδεκτά από τη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών ανά τον κόσμο. Η έκκλησή μας για να σταματήσει η θανατική ποινή είναι συνεπής με το έλεος, τη συμπόνια και τη συγχώρεση τα οποία τονίζουν όλες οι μεγάλες θρησκείες του κόσμου. Μέχρι σήμερα, 140 χώρες έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή νομικά ή και στην πράξη, αποδεικνύοντας ότι η βούληση να σταματήσει η θανατική ποινή είναι κοινή σε πολιτισμούς και κοινωνίες σχεδόν σε κάθε γωνιά του κόσμου.

9. Και αν η κοινή γνώμη είναι υπέρ της θανατικής ποινής;

Η ισχυρή υποστήριξη της θανατικής ποινής από την κοινή γνώμη πολλές φορές συνοδεύεται με την έλλειψη αξιόπιστης πληροφόρησης– συνήθως επικρατεί η λανθασμένη πεποίθηση ότι μειώνει την εγκληματικότητα. Πολλές κυβερνήσεις προωθούν αυτή την εσφαλμένη πεποίθηση παρότι δεν υπάρχει κανένα αποδεικτικό στοιχείο. Οι παράγοντες που καθορίζουν το πώς η θανατική ποινή εφαρμόζεται συχνά δεν είναι κατανοητοί. Οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν, ανάμεσα σε άλλα, τον κίνδυνο να εκτελεστεί ένας αθώος άνθρωπος, να υπάρξει άδικο πόρισμα στις δίκες και την ίσια τη φύση της θανατικής ποινής που εφαρμόζεται βάσει διακρίσεων– τα οποία όλα συνεισφέρουν στην πλήρως ολοκληρωμένη άποψη για τη θανατική ποινή.

Θεωρούμε ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να είναι ανοιχτές σε τέτοιου είδους πληροφόρηση, και ταυτόχρονα θα πρέπει να προωθούν τον σεβασμό για τα ανθρώπινα δικαιώματα μέσω δημόσιων εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Μόνο τότε θα μπορεί να υπάρξει ουσιαστικός διάλογος για τη θανατική ποινή.

Ακόμα και έτσι, η απόφαση της εκτέλεσης κάποιου δεν μπορεί να ληφθεί από την κοινή γνώμη. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να δείξουν τον δρόμο.