ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝ ΜΕΣΩ ΕΞΑΘΛΙΩΣΗΣ-ΟΙ ΣΥΡΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΣΤΟ HARMANLI

“Εκπαίδευση εν μέσω εξαθλίωσης-Οι Σύροι Πρόσφυγες στο  Harmanli»

Από τον Krassimir Yankov, δημοσιογράφο και ερευνητή από την Βουλγαρία

«Οι πρόσφυγες στο μεγαλύτερο στρατόπεδο προσφύγων της Βουλγαρίας στο Harmanli έχουν ξεκινήσει ένα άτυπο σχολείο για τα παιδιά του καταυλισμού, τα οποία δεν έχουν πρόσβαση σε άλλους τρόπους εκπαίδευσης».
© Georgi Kozhuharov

«Είναι η σειρά μου να διδάξω στα παιδιά την αγγλική γλώσσα» μου είπε ο Mohammad Hussain, μια πρόσφατη ψυχρή νύχτα του Ιανουαρίου στην κατασκήνωση προσφύγων στο Harmanli, στη Βουλγαρία. Και προχωρήσαμε με  ένα σύντομο περίπατο στην αυτοσχέδια τάξη του σχολείου εκεί κοντά.

Ο Mohammad πρέπει να είναι σίγουρος πως φορά τα πιο χοντρά του ρούχα και το χειμωνιάτικο καπέλο του όταν διδάσκει. Τα παιδιά επίσης, είναι ντυμένα ζεστά, από την κορφή ως τα νύχια, καθώς αγκαλιάζουν το ένα το άλλο, πάνω στο τσιμεντένιο πάτωμα. Παλιά στρώματα χρησιμοποιούνται ως θρανία, αλλά ένα τοπικό σχολείο έχει υποσχεθεί να δωρίσει τα παλιά του έπιπλα πολύ σύντομα. Ένας χάρτης με τα ζώα που υπάρχουν στα βουνά της Βουλγαρίας μας κοιτάζει αποδοκιμαστικά πάνω από τους βιαστικά βαμμένους λευκούς τοίχους.

«Δεν έχω κανένα βιβλίο για να χρησιμοποιήσω, αλλά είναι καλύτερο να κάνουμε κάτι από το να κάθονται απλά», μου είπε χαμογελώντας. Τα μάθημα, στις καλύτερες του στιγμές, ήταν αυτοσχεδιασμός. Αρκετές δεκάδες παιδιά μαζευτήκαν εκείνο το βράδυ για να ακούσουν τι είχε να πει ο Mohammad.

Ο 23χρονος από την βόρειο-ανατολική πόλη της Συρίας Qamishli είναι μέρος μιας άτυπης ομάδας εκπαίδευσης που αποτελείται από Σύριους φοιτητές και νέους επαγγελματίες. Με την βοήθεια εθελοντών από την Βουλγαρία και την δωρεά ενός δωματίου από το κράτος, έχουν δημιουργήσει ένα άτυπο σχολείο, μέσα στο στρατόπεδο Harmanli, το οποίο βασίζεται στις παραδοσιακές μεθόδους της εκπαίδευσης μέσα στην κοινότητα. Περισσότερα από 250 παιδιά όλων των ηλικιών, έχουν αρχίσει να μελετούν βασικά μαθήματα όπως μαθηματικά, βιολογία, αγγλικά και υπολογιστές.

«Ήμασταν πάντοτε έξω, χωρίς να κάνουμε τίποτε» λέει ένα νεαρό κορίτσι που ονομάζεται Maha, η οποία χαίρεται που έχει πλέον την ευκαιρία να μάθει κάτι. «Αλλά τώρα που άρχισε το σχολείο, είναι ενδιαφέρον».

Η έλλειψη επικερδούς δραστηριότητας είναι ένα πρόβλημα για τους ενήλικους επίσης καθώς το Harmanli είναι ένα κλειστό στρατόπεδο, που δεν τους επιτρέπεται να βγουν και να βρουν δουλειά. Ένας από τους λόγους για τους οποίους ο Mohammad επέλεξε να διδάσκει ήταν επειδή έτσι θα περνούσε ο χρόνος. «Είμαι κουρασμένος από αυτήν την σήψη. Το μόνο που έκανα τους τελευταίους δύο μήνες ήταν να ξυπνώ, να τρώω και να κάθομαι άπραγος. Θέλω να βγω έξω, να δω ανθρώπους».

Άλλοι έχουν ξεκινήσει αθλητισμό και μουσική. Κάποιος έχει δωρίσει μπάλες και χρωματιστά γιλέκα. Ξεκίνησε έτσι ένα τουρνουά ποδοσφαίρου, με περισσότερες από 10 ομάδες να συμμετέχουν. Τα «Γεράκια του Qamishli», κέρδισαν μετά από ισχυρή αντίσταση από την «Ενωμένη Αφρική». Καθώς οι παίχτες το γλεντούσαν, στήθηκε και μια γιορτή με παραδοσιακούς χορούς και μουσική.

Περισσότεροι από 1.600 άνθρωποι ζουν σήμερα στους πρώην στρατώνες στο Harmanli, το οποίο είναι ένα από τα μεγαλύτερα στρατόπεδα προσφύγων στην Βουλγαρία. Η κυβέρνηση σχεδιάζει να το επεκτείνει σε 4.000 κατοίκους, καθώς περισσότεροι άνθρωποι αναμένονται να φτάσουν φέτος.

Οι περισσότεροι από τους αιτούντες άσυλο είναι από τη Συρία ενώ μικρότερες ομάδες Αφρικανών και Αφγανών ζουν επίσης ανάμεσα τους. Το στρατόπεδο δεν έχει επίσημη πρόσβαση και η  βουλγαρική αστυνομία φρουρεί την περίμετρό του όλο το 24ωρο .

Μέχρι πρόσφατα, κανείς δεν μπορούσε να βγει από το στρατόπεδο, χωρίς τα κατάλληλα έγγραφα. Τέτοια έγγραφα μπορούν  όμως να ληφθούν μόνο μετά την έναρξη της διαδικασίας ασύλου. Ωστόσο, το Harmanli έχει έλλειψη από το απαιτούμενο προσωπικό και τις τεχνικές δυνατότητες εδώ και μήνες. Αυτό έχει οδηγήσει σε φήμες για  διαφθορά, μια φήμη την οποία απορρίπτουν  οι βουλγαρικές αρχές. Οι προσπάθειές μου να τους ελέγξω αποδείχθηκαν ανεπιτυχής.

Ένα από τα πιο πολυσυζητημένα θέματα είναι το λεγόμενο «kart akhdar». Αυτό είναι αυτό που οι άνθρωποι στο στρατόπεδο αποκαλούν ως «το πράσινο χαρτί», το οποίο τους δίνει ταυτότητα στην Βουλγαρία και τους επιτρέπει να πάνε έξω κατά τη διάρκεια των ωρών της ημέρας. Το να το πάρεις, είναι το πρώτο βήμα για την αναγνώριση του καθεστώτος του πρόσφυγα.

Αυτό που πολλοί από τους πρόσφυγες δεν ξέρουν είναι ότι μόλις λάβουν τα τελικά τους έγγραφα, θα πρέπει να εγκαταλείψουν το στρατόπεδο για πάντα και να βρούνε καταλύματα αλλού.

Αυτή είναι μια πρόκληση την οποία πρέπει όλοι οι πρόσφυγες να αντιμετωπίσουν σύντομα. Μερικοί άνθρωποι απλά δεν έχουν τα οικονομικά μέσα για να υποστηρίξουν τον εαυτό τους. Το βουλγαρικό κράτος προσφέρει κάποια υλική βοήθεια για τους ανθρώπους στο εθνικό πρόγραμμα ένταξης. Ωστόσο, το πρόγραμμα αυτό περιορίζεται μόνο στα 60 άτομα - πάνω από 10.000 αιτούντες άσυλο εισήλθαν στη χώρα μόνο το 2013 και ένα νέο πρόγραμμα αργεί πολύ ακόμα.

Αυτοί που δεν  έχουν χρήματα για να πληρώσουν βρίσκονται σε μια άλλη δύσκολη κατάσταση. Οι Βούλγαροι  ιδιοκτήτες ορίζουν υπέρογκες τιμές ή απλώς αρνούνται να τους νοικιάσουν τα σπίτια τους. «Οι άνθρωποι φοβούνται ότι οι ξένοι θα καταστρέφουν  τα σπίτια τους και δεν  θα πληρώνουν  ενοίκιο», μου είπε ένας υπάλληλος στο Harmanli, ζητώντας να παραμείνει ανώνυμος.

Καθώς σε όλο και περισσότερους ανθρώπους χορηγείται άσυλο , το πρόβλημα της στέγης αναμένεται να επεκταθεί. Και ακόμη περισσότεροι πρόσφυγες αναμένεται να έρθουν. Οι Βουλγαρικές αρχές δεν έχουν ακριβή στοιχεία , αλλά παραδέχονται ότι είναι απίθανο να είναι λιγότεροι από ό,τι το 2013. Αυτό σημαίνει ότι άλλοι 10.000 άνθρωποι είναι πιθανό να αναζητήσουν καταφύγιο στη χώρα.

Ο Mohammad ο δάσκαλος , λέει ότι λυπάται που άφησε τη Συρία. «Η κοπέλα μου είναι ακόμα εκεί. Είμαι πολύ ανήσυχος.» Την αναφέρει κάθε φορά που μιλάμε για το σπίτι. Για τον ίδιο, η Βουλγαρία και η Ευρωπαϊκή Ένωση αποδείχθηκε ότι είναι ένας εφιάλτης: « Αυτό εδώ είναι μια κακή ζωή. Θέλω να πάω πίσω.»