ΜΙΑ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ
Από την Diana Eltahawy, ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Αίγυπτο
Η ένταση είναι προφανής στους περίεργα άδειους δρόμους του Καΐρου. Η νυκτερινή απαγόρευση κυκλοφορίας που επιβλήθηκε την περασμένη Τετάρτη μετά τις βίαιες διασκορπίσεις των καταλήψεων των υποστηρικτών του Μόρσι, έχει μεταμορφώσει την πολύβουη μητρόπολη σχεδόν σε μία πόλη-φάντασμα.
Η ατμόσφαιρα είναι εντυπωσιακά διαφορετική από την επιβολή της απαγόρευση της κυκλοφορίας μετά τις 28 Ιανουαρίου 2011, που ήταν η πιο αιματηρή ημέρα της «Επανάστασης της 25ης Ιανουαρίου». Η απαγόρευση της κυκλοφορίας είχε αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό, όχι μόνο από τους διαδηλωτές στην πλατεία Ταχρίρ, αλλά και από τους κατοίκους του Καΐρου. Σήμερα, τα περισσότερα καταστήματα, εστιατόρια και καφετέριες κλείνουν τις πόρτες τους το σούρουπο.
Το 2011, μέλη επιτροπών των γειτονιών περιπολούσαν στους δρόμους οπλισμένα με μαχαίρια, λοστούς, και ρόπαλα. Σήμερα κουβαλούν επίσης περίστροφα. Σε ένα αυτοσχέδιο σημείο ελέγχου ασφαλείας, μας σταμάτησε μια θορυβώδη ομάδα νεαρών ανδρών. Ένας από αυτούς που φορούσε κουκούλα κρατούσε ένα όπλο που έμοιαζε να είναι ένα AK-47.
Μετά την εξέγερση του 2011, παρά την απώλεια της ζωής και τις ανεξέλεγκτες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το πνεύμα της ελπίδας για ένα καλύτερο μέλλον παρέμεινε ισχυρό μεταξύ των Αιγυπτίων. Υπήρξε μια ισχυρή αίσθηση ότι οι θυσίες δεν έγιναν μάταια. Σήμερα, αυτό έχει αντικατασταθεί από την πικρία, το θυμό και την αβεβαιότητα. Η εικονική πλατεία Tahrir - κάποτε ένας φάρος ελπίδας, ανοχής και ενότητας - έχει πλέον χρωματιστεί από φρικτές σεξουαλικές επιθέσεις σε γυναίκες από όχλους.
Κατά τη διάρκεια της περασμένης εβδομάδας, το Κάιρο και η υπόλοιπη χώρα βυθίστηκαν σε πρωτοφανή βία. Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, τουλάχιστον 1.089 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από την περασμένη Τετάρτη. Ακτιβιστές εκτιμούν ότι ο αριθμός των νεκρών να είναι υψηλότερος. Πολλοί έχασαν τη ζωή τους ως αποτέλεσμα της υπερβολικής και θανατηφόρας βίας από τις δυνάμεις ασφαλείας. Άλλοι έχασαν τη ζωή τους σε[caption id="attachment_11181" align="alignright" width="150" caption="© Amnesty International"][/caption] αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ απλών Αιγυπτίων, οι οποίες προκλήθηκαν από διαφορές πολιτικών πεποιθήσεων. Τα θύματα περιλαμβάνουν υποστηρικτές του Μόρσι, κατοίκους που αντιτίθενται στην Μουσουλμανική Αδελφότητα (MΑ), Κόπτες Χριστιανούς, καθώς και αξιωματούχους ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων των νέων ανδρών που υπηρετούν στο στρατό με υποχρεωτική θητεία.
Παρευρισκόμενοι επίσης εμπλέκονται ακούσια στη βία. Μια συγγενής ενός θύματος που θρηνούσε είπε στη Διεθνή Αμνηστία ότι ο ανιψιός της πυροβολήθηκε θανάσιμα στις 16 Αυγούστου, όταν μια πορεία υποστηρικτών του Μόρσι που περνούσε από τη γειτονιά τους στο Bulaq Abu Al’Ila έγινε βίαιη:
«Δεν έχουμε κανένα πολιτικό δεσμό. Είμαστε απλά ταπεινοί άνθρωποι που προσπαθούν να επιβιώσουν. Γιατί θα πρέπει να πληρώσουμε το τίμημα των δύο παρατάξεων που αγωνίζονται για την προεδρία [για την εξουσία];»
Ένας άλλος άνδρας, που νοσηλευόταν σε νοσοκομείο του Καΐρου τραυματισμένος από πυροβολισμό, είπε στη Διεθνή Αμνηστία:
«Και οι δύο από αυτούς [οπαδοί των παρατάξεων υπέρ και κατά του Μόρσι] παραβιάζουν τα δικαιώματα των απλών ανθρώπων. Δεν ενδιαφέρονται για μας παρά μόνο για τα πολιτικά τους συμφέροντα. Κανένα από τα αιτήματα της «επανάστασης της 25ης Ιανουαρίου» για κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα δεν έχει ικανοποιηθεί.»
Μερικοί διαδηλωτές που υποστηρίζουν τον Μόρσι, οι οποίοι είναι οι αποδέκτες του κύριου όγκου της βίας τις τελευταίες επτά εβδομάδες και οι οποίοι διασύρονται συνεχώς, έχουν καταφύγει στη βία μετά τις βίαιες διασκορπίσεις των καταλήψεών τους. Αστυνομικά τμήματα, κυβερνητικά κτίρια και προσωπικό ασφαλείας έχουν δεχθεί επιθέσεις. Δεκαεπτά αξιωματούχοι ασφαλείας σκοτώθηκαν σε μια επίθεση στο αστυνομικό τμήμα του Kerdassa, στην ευρύτερη περιοχή του Καΐρου. Άλλοι αξιωματούχοι ασφαλείας απήχθηκαν, υπέστησαν ξυλοδαρμό και σε ορισμένες περιπτώσεις σκοτώθηκαν και αποκεφαλίστηκαν. Σε συγκρούσεις στην πλατεία Ramsis στις 16 Αυγούστου μεταξύ διαδηλωτών οπαδών του Μόρσι από την μία πλευρά και των δυνάμεων ασφαλείας και των κατοίκων της από την άλλη, χρησιμοποιήθηκαν πυροβόλα όπλα με αποτέλεσμα να υπάρξουν θύματα και στις δύο πλευρές.
Σε εμφανή αντίποινα για την υποστήριξή τους στην εκδίωξη του Μοχάμεντ Μόρσι, οι Χριστιανοί Κόπτες έχουν επίσης στοχοποιηθεί από υποστηρικτές του Μόρσι. Εκκλησίες έχουν λεηλατηθεί και παραδοθεί στις φλόγες σε ολόκληρη τη χώρα, σε ένα καταστροφικό κύμα επιθέσεων με θρησκευτικά κίνητρα.
Περίπου 100 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από την πρωτεύουσα, στο Φαγιούμ, είδα τα απανθρακωμένα ερείπια εικόνων σε μια εκκλησία που είχε κτιστεί πριν από αιώνες. Μια άλλη εκκλησία στο κοντινό χωριό Nazla λεηλατήθηκε και κάηκε ώρες μετά την αρχή των διασκορπίσεων των οπαδών του Μόρσι. Γκράφιτι, όπως «κακοποιήστε τους Χριστιανούς» και «δεν υπάρχει άλλος Θεός εκτός από τον Αλλάχ» είχαν γραφτεί στους τοίχους. Άλλα γκράφιτι σε χριστιανικά σπίτια αναφέρονται σε «αδελφούς» που σκοτώθηκαν στα πρόσφατα βίαια επεισόδια, τα οποία αφήνουν λίγες αμφιβολίες ότι οι επιθέσεις ήταν αντίποινα για την καταστολή εναντίον των διαδηλωτών που στηρίζουν τον Μόρσι.
Ένας ντόπιος χριστιανός με ρώτησε: «Γιατί όταν υπάρχει ένα πρόβλημα, οι χριστιανοί πρέπει πάντα να πληρώνουν το τίμημα; Τι ανάμιξη έχουμε με τα γεγονότα στο Κάιρο ώστε να τιμωρούμαστε με αυτό τον τρόπο;»
Η ομάδα της Διεθνούς Αμνηστίας στην Αίγυπτο έχει εγκλωβιστεί σε αυτό το βαθύ κλίμα πόλωσης και της δυσπιστίας καθώς και της ξενοφοβίας – η οποία γιγαντώνεται και υποκινείται από επίσημα και ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης. Σε περιοχές συγκρούσεων και άλλων ειδών βίας, σε νοσοκομεία και νεκροτομεία, είμαστε συχνά αντιμέτωποι με τις ερωτήσεις:
«Ποια είναι η πολιτική σας σχέση;»
«Θα μεταφέρετε την αλήθεια ή ψέματα σαν τους άλλους;»
«Θέλετε να καταστραφεί η φήμη της χώρας; Ποιος σε έστειλε; Ποιος σας χρηματοδοτεί;»
Αφού διασκορπιστεί η αρχική δυσπιστία και ο φόβος, οι περισσότεροι άνθρωποι μεταφέρουν πρόθυμα τις εμπειρίες τους.
Υπάρχουν, βέβαια, εξαιρέσεις. Σε ένα νεκροτομείο, που ξεχείλιζε με νεκρούς και συγγενείς που θρηνούσαν, «ευαισθητοποιημένοι πολίτες» μου είπαν ότι δεν θα είναι σε θέση να με προστατεύσουν από τους θυμωμένος κατοίκους με «τα Δυτικά ΜΜΕ και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συνωμοτούν να φέρουν την καταστροφή στην Αίγυπτο».
Για να σώσει τη χώρα από το χείλος της «καταστροφής» και να αποτραπεί η περαιτέρω πόλωση οι αιγυπτιακές αρχές πρέπει να αναλάβουν άμεση δράση για να αποφευχθεί περαιτέρω αιματοχυσία. Πρέπει να δοθούν οδηγίες στις δυνάμεις ασφαλείας να μην χρησιμοποιούν υπερβολική βία. Πρέπει να δείξουν ότι λαμβάνουν μέτρα για την προστασία όλων των ατόμων στην Αίγυπτο από την βία, ιδιαίτερα Χριστιανούς Κόπτες. Οι αρχές πρέπει επίσης να προβούν σε αμερόληπτη και ανεξάρτητη έρευνα για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράχθηκαν την περασμένη εβδομάδα. Όσοι κριθούν υπεύθυνοι πρέπει να προσαχθούν στη δικαιοσύνη με δίκαιες διαδικασίες, ανεξάρτητα από τις πολιτικές τους πεποιθήσεις ή το βαθμό τους.
Σε περίπτωση που αποτύχουν θα δημιουργηθούν βαθιά σημάδια στον κοινωνικό ιστό της Αιγύπτου, και ο κύκλος των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα συνεχιστεί.
