ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ 2011: ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΛΙΓΕΣ ΧΩΡΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ ΝΑ ΣΚΟΤΩΝΟΥΝ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
27 Μαρτίου 2012

Θανατική ποινή 2011: Ανησυχητικά επίπεδα εκτελέσεων στις λίγες χώρες που συνεχίζουν να σκοτώνουν

Όσες χώρες πραγματοποίησαν εκτελέσεις το 2011 το έπραξαν σε ανησυχητικό βαθμό, ωστόσο, εκείνες που χρησιμοποιούν τη θανατική ποινή μειώθηκαν περισσότερο από το ένα τρίτο, σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία, διαπίστωσε η Διεθνής Αμνηστία στην ετήσια επισκόπησή της σχετικά με τις θανατικές ποινές και τις εκτελέσεις.

Μόνο το 10 τοις εκατό των χωρών παγκοσμίως, δηλαδή 20 από τις 198, πραγματοποίησαν εκτελέσεις το προηγούμενο έτος.

Άνθρωποι εκτελέστηκαν για αδικήματα όπως μοιχεία και σοδομισμός (Ιράν), βλασφημία (Πακιστάν), μαγεία (Σαουδική Αραβία), εμπόριο ανθρωπίνων οστών (Δημοκρατία του Κονγκό), και εμπόριο ναρκωτικών σε περισσότερες από 10 χώρες.

Οι μέθοδοι εκτέλεσης το 2011 περιελάμβαναν αποκεφαλισμό, απαγχονισμό, θανατηφόρο ένεση και πυροβολισμό.

Περίπου 18.750 άνθρωποι σε όλον τον κόσμο παρέμειναν καταδικασμένοι σε θάνατο μέχρι το τέλος του 2011, και τουλάχιστον 676 εκτελέστηκαν.

Ωστόσο, αυτά τα στοιχεία δεν συμπεριλαμβάνουν τις χιλιάδες εκτελέσεις οι οποίες πιστεύει η Διεθνής Αμνηστία ότι πραγματοποιήθηκαν στην Κίνα, όπου οι αριθμοί είναι μυστικοί.

Ούτε για το Ιράν υπάρχει εκτίμηση της έκτασης της χρήσης της θανατικής ποινής -η Διεθνής Αμνηστία έχει λάβει αξιόπιστες αναφορές για σημαντικούς αριθμούς εκτελέσεων που δεν είναι επισήμως αναγνωρισμένες.

«Η συντριπτική πλειονότητα των χωρών έχουν απομακρυνθεί από τη χρήση της θανατικής ποινής», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας, Σαλίλ Σετί.

«Το μήνυμά μας στους ηγέτες της απομονωμένης μειονότητας των χωρών που εξακολουθούν να πραγματοποιούν εκτελέσεις είναι σαφές: δεν συμβαδίζετε με τον υπόλοιπο κόσμο στο συγκεκριμένο ζήτημα και είναι ώρα να λάβετε μέτρα για τον τερματισμό αυτής της πιο βάναυσης, απάνθρωπης και εξευτελιστικής τιμωρίας.»

Στη Μέση Ανατολή σημειώθηκε απότομη αύξηση των καταγεγραμμένων εκτελέσεων -σχεδόν έως 50 τοις εκατό περισσότερες από το προηγούμενο έτος.

Αυτό οφείλεται σε τέσσερις χώρες -Ιράκ (τουλάχιστον 82 εκτελέσεις), Ιράν (τουλάχιστον 360), Σαουδική Αραβία (τουλάχιστον 82) και Υεμένη (τουλάχιστον 41) -οι οποίες αντιπροσώπευσαν το 99 τοις εκατό όλων των καταγεγραμμένων εκτελέσεων στην περιοχή. Μόνο η αύξηση στο Ιράν και τη Σαουδική Αραβία αντιπροσώπευσε την καθαρή αύξηση των καταγεγραμμένων εκτελέσεων σε ολόκληρο τον κόσμο των 149, σε σύγκριση με το 2010.

Χιλιάδες άνθρωποι εκτελέστηκαν στην Κίνα το 2011, περισσότεροι από ό,τι συνολικά στον υπόλοιπο κόσμο. Τα αριθμητικά στοιχεία σχετικά με τη θανατική ποινή αποτελούν κρατικό μυστικό. Η Διεθνής Αμνηστία έχει σταματήσει να δημοσιεύει αριθμητικά στοιχεία που συγκεντρώνει από δημόσιες πηγές στην Κίνα, καθώς αυτές πιθανότατα υποτιμούν κατάφωρα τον πραγματικό αριθμό.

Η οργάνωση κάλεσε εκ νέου τις κινεζικές αρχές να δημοσιεύσουν τα στοιχεία εκείνων που εκτελέστηκαν και καταδικάστηκαν σε θάνατο, με σκοπό να επιβεβαιωθούν οι ισχυρισμοί τους ότι οι διάφορες αλλαγές στη νομοθεσία και την πρακτική έχουν οδηγήσει σε ουσιαστική μείωση της χρήσης της θανατικής ποινής στη χώρα τα τελευταία τέσσερα χρόνια.

Στο Ιράν, η Διεθνής Αμνηστία έλαβε αξιόπιστες αναφορές για μεγάλο αριθμό μη επιβεβαιωμένων ή ακόμα και μυστικών εκτελέσεων που θα μπορούσε ακόμα και να διπλασιάσει τα επίσημα αναγνωρισμένα στοιχεία.

Τουλάχιστον τρεις άνθρωποι εκτελέστηκαν στο Ιράν για εγκλήματα που διαπράχθηκαν ενώ ήταν κάτω των 18 ετών, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Τέσσερις ακόμα ανεπιβεβαίωτες εκτελέσεις ανηλίκων παραβατών καταγράφηκαν εκεί, και μία στη Σαουδική Αραβία.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν και πάλι η μοναδική χώρα στην αμερικανική ήπειρο και το μοναδικό μέλος της ομάδας G8 των κορυφαίων οικονομιών που εκτέλεσε κρατούμενους- 43 το 2011. Οι χώρες της Ευρώπης και της πρώην Σοβιετικής Ένωσης δεν χρησιμοποίησαν τη θανατική ποινή, εκτός από τη Λευκορωσία, όπου δυο άνθρωποι εκτελέστηκαν. Ο Ειρηνικός αποτέλεσε ζώνη ελεύθερη από τη θανατική ποινή, εκτός από πέντε καταδίκες σε θάνατο στην Παπούα Νέα Γουινέα.

Στη Λευκορωσία, την Ιαπωνία και το Βιετνάμ, οι κρατούμενοι δεν πληροφορήθηκαν την επικείμενη εκτέλεσή τους, ούτε οι οικογένειες ή οι δικηγόροι τους. Δημόσιες εκτελέσεις έγινε γνωστό ότι έχουν πραγματοποιηθεί στη Βόρεια Κορέα, τη Σαουδική Αραβία και τη Σομαλία, καθώς επίσης και στο Ιράν.

Στην πλειονότητα των χωρών όπου άνθρωποι καταδικάστηκαν σε θάνατο ή εκτελέστηκαν, οι δίκες δεν ήταν σύμφωνες με τα διεθνή πρότυπα δίκαιης δίκης. Σε ορισμένες χώρες, όπως η Κίνα, το Ιράν, το Ιράκ, η Βόρεια Κορέα και η Σαουδική Αραβία, αυτές οι δίκες περιελάμβαναν την απόσπαση «ομολογιών» μέσω βασανιστηρίων ή άλλων απειλών.

Οι αλλοδαποί υπήκοοι επηρεάστηκαν δυσανάλογα από τη χρήση της θανατικής ποινής, ιδιαίτερα στην Κίνα, τη Σαουδική Αραβία, τη Μαλαισία, τη Σιγκαπούρη και την Ταϋλάνδη.

Το 2011, ωστόσο, πρόοδος σημειώθηκε ακόμα και σε όσες χώρες συνέχισαν να διεξάγουν εκτελέσεις σε υψηλό βαθμό.

Στην Κίνα, η κυβέρνηση περιόρισε τη θανατική ποινή κυρίως για 13 εγκλήματα «λευκού κολάρου», και στο Εθνικό Λαϊκό Συνέδριο προτάθηκαν μέτρα με σκοπό τη μείωση του αριθμού των υποθέσεων βασανισμού κατά την κράτηση, την ενίσχυση του ρόλου των συνηγόρων υπεράσπισης και τη διασφάλιση ότι οι ύποπτοι σε σοβαρές υποθέσεις θα εκπροσωπούνται από δικηγόρο.

Στις ΗΠΑ, ο αριθμός των εκτελέσεων και νέες θανατικές καταδίκες μειώθηκαν δραματικά από την  προηγούμενη δεκαετία. Το Ιλλινόι έγινε η 16η πολιτεία που κατήργησε τη θανατική ποινή. Στην πολιτεία του Όρεγκον ανακοινώθηκε μορατόριουμ. Και θύματα βίαιων εγκλημάτων τάχθηκαν εναντίον της θανατικής ποινής.

«Ακόμη και ανάμεσα στη μικρή ομάδα των χωρών που πραγματοποίησαν εκτελέσεις το 2011 μπορούμε να διαπιστώσουμε σταδιακή πρόοδο. Πρόκειται για μικρά βήματα, αλλά έχει αποδειχθεί ότι τέτοιου είδους μέτρα τελικά οδηγούν στον τερματισμό της θανατικής ποινής», δήλωσε ο Σαλίλ Σετί.

«Δεν πρόκειται να συμβεί εν μία νυκτί, όμως, είμαστε αποφασισμένοι να ζήσουμε την ημέρα που η θανατική ποινή θα αποτελεί παρελθόν.»

Η Διεθνής Αμνηστία αντιτίθεται στη θανατική ποινή σε κάθε περίπτωση, χωρίς εξαίρεση, ανεξάρτητα από τη φύση του εγκλήματος, τα χαρακτηριστικά του παραβάτη ή της μεθόδου που χρησιμοποιεί η χώρα για την εκτέλεση του κρατούμενου. Η θανατική ποινή παραβιάζει το δικαίωμα στη ζωή και είναι η υπέρτατη βάναυση, απάνθρωπη και εξευτελιστική τιμωρία.

Περιφερειακές επισκοπήσεις

ΑΜΕΡΙΚΗ

Οι ΗΠΑ ήταν και πάλι η μοναδική χώρα-εκτελεστής στην Αμερική.

Καταγράφηκαν συνολικά 43 εκτελέσεις σε 13 από τις 34 πολιτείες που συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τη θανατική ποινή, κατά το ένα τρίτο μειωμένες από το 2001. Επίσης, καταγράφηκαν 78 νέες καταδίκες σε θάνατο, σημειώνοντας μείωση κατά το ήμισυ από το 2001.

Καραϊβική

Μια περιοχή απαλλαγμένη από τη θανατική ποινή. Ο αριθμός των χωρών που επιβάλλουν νέες ποινές φθίνει . Είναι γνωστό ότι μόνο τρεις χώρες εξέδωσαν συνολικά έξι θανατικές καταδίκες: Γουιάνα, Saint Lucia και Τρινιδάδ και Τομπάγκο.

Ασία - Ειρηνικός

Θετικά σημάδια αμφισβήτησης της νομιμότητας της θανατικής ποινής εκδηλώθηκαν σε ολόκληρη την περιοχή το 2011. Χωρίς να υπολογιστούν οι χιλιάδες εκτελέσεις που πιστεύεται ότι έχουν διεξαχθεί στην Κίνα, αναφέρθηκε ότι έχουν πραγματοποιηθεί τουλάχιστον 51 εκτελέσεις σε επτά χώρες στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Τουλάχιστον 833 νέες θανατικές καταδίκες έγινε γνωστό ότι επιβλήθηκαν σε 18 χώρες στην περιοχή. Η υποπεριφέρεια του Ειρηνικού ήταν απαλλαγμένη από τη θανατική ποινή, με εξαίρεση πέντε θανατικές ποινές που επιβλήθηκαν στην Παπούα Νέα Γουινέα. Δεν καταγράφηκαν εκτελέσεις στη Σιγκαπούρη και, για πρώτη φορά σε 19 χρόνια, στην Ιαπωνία. Οι αρχές στις δυο χώρες έχουν υποστηρίξει έντονα τη θανατική ποινή στο παρελθόν.

Υπο-σαχάρια Αφρική

Ουσιαστική πρόοδος το 2011 -το Μπενίν θέσπισε νομοθεσία για την επικύρωση της βασικής συνθήκης του ΟΗΕ που είχε ως στόχο την κατάργηση της θανατικής ποινής. Η Σιέρρα Λεόνε ανακοίνωσε και η Νιγηρία επιβεβαίωσε επίσημη αναστολή των εκτελέσεων. Και στη Γκάνα, η Επιτροπή Συνταγματικής Αναθεώρησης πρότεινε την κατάργηση της θανατικής ποινής. Πραγματοποιήθηκαν τουλάχιστον 22 εκτελέσεις σε τρεις χώρες στην υποσαχάρια Αφρική: Σομαλία, Σουδάν και Νότιο Σουδάν. Μόνο 14 από τις 49 χώρες στην περιοχή κατατάσσονται σε εκείνες που συνεχίζουν να εφαρμόζουν τη θανατική ποινή.

Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική

Τουλάχιστον 558 εκτελέσεις ήταν δυνατό να επιβεβαιωθούν σε 8 χώρες. Τουλάχιστον 750 θανατικές καταδίκες που επιβλήθηκαν το 2011 ήταν δυνατό να επιβεβαιωθούν σε 15 χώρες. Η συνεχής βία σε χώρες όπως η Λιβύη, η Συρία και η Υεμένη, κατέστησαν ιδιαίτερα δύσκολη τη συγκέντρωση επαρκών στοιχείων σχετικά με τη χρήση της θανατικής ποινής στην περιοχή το 2011. Δεν υπήρχαν διαθέσιμες πληροφορίες για δικαστικές εκτελέσεις στη Λιβύη, και δεν είναι γνωστό να έχουν επιβληθεί θανατικές καταδίκες. Αντί για αυτές, κατέφυγαν σε εξωδικαστικές εκτελέσεις, βασανιστήρια και αυθαίρετη κράτηση.

Τέσσερις χώρες -Ιράκ , Ιράν, Σαουδική Αραβία και Υεμένη- αντιπροσώπευσαν το 99 τοις εκατό των καταγεγραμμένων εκτελέσεων στη Μέση Ανατολή.

Οι αρχές στην Αλγερία, την Ιορδανία, το Κουβέιτ, το Λίβανο, το Μαρόκο/Δυτική Σαχάρα και το Κατάρ επέβαλαν θανατικές καταδίκες, αλλά συνέχισαν να απέχουν από τη διεξαγωγή εκτελέσεων.

Ευρώπη και Κεντρική Ασία

Η Λευκορωσία ήταν η μοναδική χώρα στην Ευρώπη και την πρώην Σοβιετική Ένωση και, εκτός από τις ΗΠΑ, η μοναδική χώρα στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), που πραγματοποίησε εκτελέσεις το 2011, εκτελώντας δυο άνδρες.