«ΝΑΙ ΣΤΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΥΣ»

Δικαίωμα στη σεξουαλική ταυτότητα

Ελεύθερο Βήμα

Του ΣΙΜΟΥ ΜΠΟΥΡΑ*

Τα δικαιώματα των λεσβιών, των ομοφυλόφιλων, των αμφιφυλόφιλων και των τρανσέξουαλ (ΛΟΑΤ) ανήκουν στην ατζέντα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς ο σεξουαλικός προσανατολισμός κάθε προσώπου αποτελεί στοιχείο της ταυτότητάς του και σχετίζεται με την εγγενή αξιοπρέπεια και αξία που έχει κάθε άνθρωπος. Ομως, κάθε μέρα τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ παραβιάζονται σε όλο τον πλανήτη. Πολλοί ΛΟΑΤ προπηλακίζονται, ξυλοκοπούνται, φυλακίζονται ή και εκτελούνται από τις κυβερνήσεις των χωρών τους. Οσοι θεωρούνται ότι είναι ΛΟΑΤ είναι συχνά θύματα παρενόχλησης, διακρίσεων και βίας. Παράλληλα, κάποιοι απ' αυτούς που μιλάνε υπέρ των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤ, ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους ή την ταυτότητα φύλου τους, διώκονται από κρατικές αρχές.

Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου προβλέπει, στο μεν άρθρο 2 ότι «κάθε άνθρωπος δικαιούται να επικαλεστεί όλα τα δικαιώματα και ελευθερίες που προκηρύσσει η παρούσα διακήρυξη, χωρίς καμία απολύτως διάκριση, ειδικότερα ως προς..., το φύλο,...ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση», στο δε άρθρο 7 ότι «όλοι είναι ίσοι απέναντι στον νόμο και έχουν εξίσου δικαίωμα στην προστασία του νόμου, χωρίς καμία απολύτως διάκριση». Παράλληλα, το δικαίωμα των ενηλίκων να συνάπτουν συναινετικό γάμο προβλέπεται στο άρθρο 16 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και στο άρθρο 23 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα, το οποίο ισχύει και στην Ελλάδα. Οι διατάξεις αυτές ρητά αναγνωρίζουν τέτοιο δικαίωμα.

Η ελευθερία από διακρίσεις στην απόλαυση του πλήρους φάσματος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι μια βασική αρχή, καθαρά διατυπωμένη σε όλες τις σημαντικές διεθνείς συμβάσεις, συμπεριλαμβανομένου του άρθρου 2 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα. Ακόμη, μια σειρά από άλλα διεθνή νομικά κείμενα (π.χ., η Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διάκρισης σε βάρος των γυναικών κ.ά.), περιέχουν διατάξεις που σαφώς ή/ και συνδυαστικά απαγορεύουν τις διακρίσεις σε βάρος των ΛΟΑΤ, συνθέτοντας έτσι ένα πλέγμα ρυθμίσεων διεθνούς προστασίας τους.

Ηδη διαμορφώνεται μια παγκόσμια τάση για νομική αναγνώριση του αστικού συμφώνου συμβίωσης για ομόφυλα ζευγάρια και του αστικού (πολιτικού) γάμου ομοφύλων, καθώς αρκετές χώρες εντός κι εκτός Ευρώπης αναγνωρίζουν νομικά πλήρως ή μερικώς τις μορφές αυτές των ανθρωπίνων σχέσεων.

Η Διεθνής Αμνηστία αναγνωρίζει ότι τόσο ο αστικός γάμος ομοφύλων όσο και το σύμφωνο συμβίωσης είναι ένα ζήτημα στο οποίο θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα διακυβεύονται. Αρνηση της ίσης (ισότιμης) αστικής αναγνώρισης από το κράτος των ομόφυλων σχέσεων, είτε με τη μορφή του γάμου είτε με τη μορφή του συμφώνου συμβίωσης, εμποδίζει πολλούς ανθρώπους από την απόλαυση ενός ολοκλήρου φάσματος άλλων δικαιωμάτων, όπως τα δικαιώματα στη στέγαση, στην κοινωνική ασφάλιση και στιγματίζει τις ομόφυλες σεξουαλικές σχέσεις, έτσι ώστε να δημιουργούνται διακρίσεις και άλλες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε βάρος των ΛΟΑΤ.

Συνεπώς, η πιθανή καθιέρωση του αστικού συμφώνου συμβίωσης μόνο για ετερόφυλα ζευγάρια και όχι και για ομόφυλα θα αποτελέσει σοβαρή παραβίαση της ελευθερίας από κάθε είδους διακρίσεις, και ιδίως αυτής λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου, ακριβώς λόγω του αποκλεισμού της νομικής αναγνώρισης αυτών των μορφών νομικών σχέσεων και για τους ομοφύλους.

* τέως Πρόεδρος Ελληνικού Τμήματος Διεθνούς Αμνηστίας

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 02/05/2008