ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΛΑ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ
Τα όπλα διασποράς είναι όπλα που ανοίγουν στα μέσα της πτώσης και τυχαία διασκορπίζουν δεκάδες ή και εκατοντάδες ξεχωριστές βόμβες (ή "βομβίδια") σε μεγάλη έκταση. Τα όπλα διασποράς θέτουν σοβαρούς κινδύνους στην ζωή και τα μέσα διαβίωσης των αμάχων, τόσο κατά τη στιγμή της χρήσης τους, όσο και μετά από εχθροπραξίες που έχουν ολοκληρωθεί. Αυτό οφείλεται στην ευρείας περιοχής δράση των πυρομαχικών διασποράς και του μεγάλου αριθμού των υπο-πυρομαχικών που μένουν χωρίς να εκραγούν. Τα υπο-πυρομαχικά που έχουν εκραγεί έχουν μακροπρόθεσμο αντίκτυπο. Προκαλούν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παρεμποδίζουν την ανθρωπιστική βοήθεια, τις ειρηνευτικές επιχειρήσεις, τη μεταπολεμική ανασυγκρότηση και τις προσπάθειες ανάπτυξης. Εάν δεν ληφθούν συγκεκριμένα διεθνή βήματα, οι κίνδυνοι για τους πολίτες από τις βόμβες διασποράς θα αυξηθούν, καθώς τα όπλα διασποράς συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται και οι αριθμοί που χρησιμοποιούνται αυξάνονται σε παγκόσμιο επίπεδο.
Για περισσότερα από 40 χρόνια, οι βόμβες διασποράς σκοτώνουν και τραυματίζουν αθώους πολίτες, προκαλώντας ανείπωτο πόνο, απώλεια και ταλαιπωρία για χιλιάδες ανθρώπους, σε περισσότερες από 20 χώρες. Τα εν λόγω όπλα προκαλούν το θάνατο και τον τραυματισμό αμάχων κατά τη διάρκεια επιθέσεων αλλά και για χρόνια μετά, λόγω της θανατηφόρας μόλυνσης που προκαλούν όταν δεν εκρήγνυνται κατά την πρόσκρουση.
Έχουν προκαλέσει το θάνατο περισσότερων αμάχων στο Ιράκ το 2003 και το Κοσσυφοπέδιο το 1999, από οποιοδήποτε άλλο οπλικό σύστημα. Η μαζική χρήση αυτών των όπλων από το Ισραήλ στο Λίβανο τον Αύγουστο του 2006 στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 200 αμάχους στη διάρκεια του έτους μετά την κατάπαυση του πυρός.
Μετά την παγκόσμια εκστρατεία της κοινωνίας των πολιτών και διάφορες διεθνείς διασκέψεις των κυβερνήσεων και των ΜΚΟ, η οποία ξεκίνησε στο Όσλο το Φεβρουάριο του 2007, εγκρίθηκε στις 30 Μαΐου 2008 στο Δουβλίνο, η Σύμβαση για τα Όπλα Διασποράς - η οποία απαγορεύει την παραγωγή, αποθήκευση, χρήση και εξαγωγή βομβών διασποράς- και τέθηκε προς υπογραφή στις 3 Δεκεμβρίου 2008 στο Όσλο. Θα τεθεί σε ισχύ την 1η Αυγούστου 2010, έξι μήνες την κύρωσή της από 30 κράτη τον Φεβρουάριο του 2010. 31 κράτη την έχουν επικυρώσει – εκ των οποίων 9 χώρες της ΕΕ - και άλλα 75 έχουν υπογράψει αλλά δεν την έχουν ακόμα επικυρώσει.
Η Σύμβαση αυτή αποτελεί μια νίκη, ορόσημο για την εκστρατεία της κοινωνίας των πολιτών, μιας και θέτει νέα διεθνή νομικά πρότυπα για την απαγόρευση των όπλων μη διάκρισης και την προστασία των αμάχων κατά τη διάρκεια αλλά και μετά από ένοπλες συγκρούσεις. Εκατοντάδες ΜΚΟ, όπως η Διεθνής Αμνηστία, και οι επιζώντες των εκρήξεων βομβών διασποράς, έχουν στηρίξει την παγκόσμια εκστρατεία και προσχώρησαν στο Συνασπισμό Πυρομαχικών Διασποράς (ΣΠΔ), ο οποίος αρχικά ξεκίνησε το 2003.
«Η ιστορική αυτή απαγόρευση θα μειώσει σημαντικά τις καταστρεπτικές επιπτώσεις των πυρομαχικών διασποράς για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι ζωτικής σημασίας για όλα τα κράτη να επικυρώσουν τη Σύμβαση», δήλωσε ο Μπράιαν Γουντ, διευθυντής της εκστρατείας της Διεθνούς Αμνηστίας για τον περιορισμό των όπλων.
Η Διεθνής Αμνηστία πιστεύει ότι, αν και η νέα Σύμβαση δεν είναι τέλεια, θα επιτρέψει τα κράτη να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο θανάτου και τραυματισμού αμάχων σε συγκρούσεις και σε μετά-πολεμικές περιόδους.
Το κείμενο της Σύμβασης επιβάλλει κατηγορηματική απαγόρευση των βομβών διασποράς. Παρόλο που οι αποθεματικές χώρες αρχικά προσπαθούν να προστατεύσουν τα αποθέματά τους, δεν επιτρέπεται καμία μεταβατική περίοδος και καμία εξαίρεση.