Η ΟΥΓΓΑΡΙΑ ΠΑΡΑΒΙΑΖΕΙ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ
Περισσότεροι από 161.000 άνθρωποι έκαναν αίτηση για άσυλο στην Ουγγαρία μεταξύ του Ιανουαρίου και του Σεπτεμβρίου 2015. Αυτή ήταν μια συγκλονιστική αύξηση από το 2014, όταν 42.777 είχαν εγγραφεί, σύμφωνα με το Γραφείο Μετανάστευσης και Ιθαγένειας.
Απαντώντας στον αυξανόμενο αριθμό των αιτούντων άσυλο στη χώρα, οι ουγγρικές αρχές θέσπισαν νόμους που περιορίζουν αυστηρά την πρόσβαση στη χώρα και τη διαδικασία χορήγησης ασύλου. Τον Αύγουστο του 2015, μια τροποποίηση του νόμου περί ασύλου τέθηκε σε ισχύ η οποία θέσπισε καταλόγους «ασφαλών χωρών καταγωγής» και «ασφαλών τρίτων χωρών διέλευσης». Η Σερβία, η ΠΓΔΜ και τα κράτη μέλη της ΕΕ, όπως η Ελλάδα, θεωρούνται ασφαλή.
Στις 4 Σεπτεμβρίου το ουγγρικό κοινοβούλιο ενέκρινε άλλη μια τροπολογία του Ποινικού Κώδικα και του Νόμου περί Ασύλου η οποία εισήγαγε ποινικές κυρώσεις για όσους εισέρχονται στην Ουγγαρία μέσω του «συνοριακού φράχτη». Η τροποποίηση τέθηκε σε ισχύ στις 15 Σεπτεμβρίου. Επίσης, εισήγαγε μια ταχεία διαδικασία χορήγησης ασύλου στα σύνορα στις λεγόμενες «ζώνες διέλευσης», όπου οι αιτήσεις άσυλου επεξεργάζονται μέσα σε λίγες ώρες.
Αντιπροσωπεία της Διεθνούς Αμνηστίας παρακολούθησε την κατάσταση στις ζώνες διέλευσης στα σύνορα με τη Σερβία στις 15 και 16 Σεπτεμβρίου. Η πλειοψηφία των αιτούντων άσυλο απορρίφθηκαν με την αιτιολογία ότι είχαν εισέλθει στην Ουγγαρία από τη Σερβία. Οι αποφάσεις, που τους παρέχουν δυνατότητα προσφυγής εντός τριών ημερών, δόθηκαν στην ουγγρική γλώσσα. Ένας μεταφραστής φέρεται να ήταν παρών κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.
Ποινικοποίηση
Από τις 15 Σεπτεμβρίου, όποιος εισέρχεται στην Ουγγαρία «παράνομα» δια μέσω του φράχτη θα αντιμετωπίζει απέλαση στην τελευταία χώρα διέλευσης ή ποινή φυλάκισης έως τριών ετών. Η ποινικοποίηση της παράτυπης εισόδου αποτελεί δυσανάλογο μέτρο ελέγχου των συνόρων. Η παράτυπη μετανάστευση, είσοδος και διαμονή, πρέπει να αντιμετωπίζονται ως διοικητικές παραβάσεις. Ειδικότερα, η ποινικοποίηση και η κράτηση των προσφύγων έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 31 της Σύμβασης της Γενεύης, που απαγορεύει την επιβολή κυρώσεων στους πρόσφυγες για την είσοδο σε μια χώρα παράτυπα. Στην πράξη, οι πρόσφυγες συχνά δεν έχουν άλλη επιλογή από το να εισέλθουν σε μια χώρα κατά παράβαση της νομοθεσίας περί μετανάστευσης.
Η ουγγρική νομοθεσία ποινικοποιεί επίσης την πρόκληση ζημιών στον συνοριακό φράχτη, ένα αδίκημα που τιμωρείται μέχρι και πέντε χρόνια στη φυλακή. Όποιος βοηθά πρόσφυγες και μετανάστες να διασχίσουν τα σύνορα μπορεί επίσης να καταδικαστεί σε έως και πέντε χρόνια στη φυλακή.
Ασφαλείς τρίτες χώρες και μη πρόσβαση
Σύμφωνα με την τροποποίηση του Αυγούστου του νόμου περί ασύλου, η αίτηση για διεθνή προστασία δεν γίνεται δεκτή, αν ο αιτών έμεινε και είχε την ευκαιρία να υποβάλουν αίτηση για άσυλο σε μια «ασφαλή τρίτη χώρα»,. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, τα κράτη είναι υπεύθυνα για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου που γίνονται στην επικράτειά ή τη δικαιοδοσία τους. Η εφαρμογή ενός μηχανισμού «ασφαλούς τρίτης χώρας» δεν επιτρέπει στην Ουγγαρία να αποποιείται τις ευθύνες τις, ιδίως την υποχρέωση της μη επαναπροώθησης. Η Διεθνής Αμνηστία εκφράζει την ανησυχία ότι με τη χρήση ενός καταλόγου «ασφαλών τρίτων χωρών» η Ουγγαρία μεταθέτει την ευθύνη της για την διαδικασία χορήγησης ασύλου σε τρίτες χώρες, χωρίς ενδελεχή αξιολόγηση του κατά πόσον ο αιτών ατομικά βρίσκεται σε κίνδυνο.
Καθώς η αξιολόγηση «ασφαλούς τρίτης χώρας» λαμβάνει χώρα στο αρχικό στάδιο της αίτησης πριν από τον πλήρη έλεγχο επί της ουσίας, ο ουγγρικός νόμος περί ασύλου επιτρέπει την απόρριψη του αιτήματος χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες περιστάσεις του αιτούντος. Ο αιτών άσυλο έχει μόνο τρεις ημέρες για να ασκήσει έφεση και πρέπει να αποδείξει ότι στην εν λόγω τρίτη χώρα δεν υπάρχει “αποτελεσματική προστασία”. Αυτές οι σοβαρές ελλείψεις του ουγγρικού νόμου για το άσυλο θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επαναπροωθήσεις.
Η Διεθνής Αμνηστία αντιτίθεται στη χρήση της έννοιας της ασφαλούς χώρας γενικότερα, και στην περίπτωση της Σερβίας ειδικότερα. Η κατάσταση στη Σερβία εκθέτει τους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο σε κίνδυνο παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων λόγω της αναποτελεσματικότητας του συστήματος ασύλου.
