ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΔΕΧΟΝΤΑΙ ΠΟΛΕΜΟ- ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΤΟΥΣ ΒΟΗΘΗΣΕΙΣ ΟΠΩΣ ΒΟΗΘΗΣΕΣ ΚΑΙ ΕΜΑΣ

Peter Greste και Mohamed Fahmy

Το 2013, είχαμε συλληφθεί στην Αίγυπτο ενώ εργαζόμασταν ως δημοσιογράφοι για το Al Jazeera και κατηγορηθήκαμε με μια σειρά από κατηγορίες πολιτικού χαρακτήρα σε σχέση με τη δουλειά μας. Μέσα σε εκείνα τα κρύα, βρώμικα κελιά, χωρίς την παραμικρή ιδέα για το τι μας επιφύλασσε το μέλλον, δεν μπορούσες να είσαι αισιόδοξος, και για αυτό το λόγο είχε μεγάλη σημασία όταν έφτασαν τα  πρώτα νέα ότι η εκστρατεία #FreeAJStaff λάμβανε παγκόσμιες διαστάσεις.

Εκτός του ότι μας υπενθύμισε ότι δεν μας είχαν ξεχάσει, μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε ότι ήμασταν μέρος ενός σκοπού κατά πολύ μεγαλύτερου από τους εαυτούς μας. Μας βοήθησε να δώσουμε νόημα σε εκείνες τις ατελείωτες ημέρες και μας ανέβαζε το ηθικό όταν ήμασταν εντελώς καταβεβλημένοι. Προπάντων όμως, αυτή η εκστρατεία βοήθησε τελικά στο να τελειώσει η φυλάκισή μας.

Αμέτρητοι άνθρωποι από όλο τον κόσμο συνασπίστηκαν για να ζητήσουν την ελευθερία μας επειδή αναγνώρισαν την αδικία αυτών που μας συνέβαιναν. Είδαν ότι ήμασταν τα θύματα μιας εκστρατείας φιμώματος του Τύπου, και πήραν θέση για να μας υποστηρίξουν. Και λειτούργησε.

Τώρα αυτό που χρειάζεται επειγόντως είναι να αξιοποιήσουμε αυτήν την ενέργεια για ακόμα μια φορά.

Μια τραγωδία ξεδιπλώνεται σιγά σιγά στην Τουρκία. Η ανεξάρτητη δημοσιογραφία σταδιακά εξολοθρεύεται. Κελιά γεμίζουν, κανάλια ενημέρωσης φιμώνονται και μια ενοχλητική σιγή πέφτει πάνω σε αυτό που κάποτε ήταν ένα ζωντανό και ποικίλο τοπίο μέσων ενημέρωσης.

Από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016, ο Πρόεδρος Recep Tayyip Erdoğan έχει προβεί σε πάταξη της ελευθερίας της έκφρασης με τραγική συνέπεια τον αργό θάνατο της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας. Τουλάχιστον 156 κανάλια μαζικής ενημέρωσης έχουν κλείσει και εκτιμάται ότι 2,500 δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν χάσει τις δουλειές τους. Ο σύζυγος της Yonca Şık ,Ahmet, που είναι  ερευνητικός δημοσιογράφος, τελεί υπό κράτηση από το Δεκέμβριο. Η ίδια δηλώνει, «Η φυλάκιση του Ahmet στέλνει ένα μήνυμα προς τους υπόλοιπους δημοσιογράφους: Μιλήστε, εάν τολμάτε».

Είναι επίπονο να παρακολουθείς όλα αυτά τα πλήγματα ενάντια στην ανεξάρτητη δημοσιογραφία. Αυτό όμως που μας άγγιξε περισσότερο είναι οι ιστορίες των 120 και παραπάνω εργαζόμενων στα μέσα ενημέρωσης που συνελήφθησαν στον απόηχο της απόπειρας πραξικοπήματος και κρατούνται σε προφυλάκιση.

Στο αρχικό σοκ που ακολούθησε της σύλληψής μας στην Αίγυπτο, πιστεύαμε ότι είχε γίνει κάποιο τραγικό λάθος το οποίο όμως θα διορθωνόταν άμεσα. Δεν θα μπορούσαμε ποτέ να φανταστούμε ότι θα συνεχίζαμε να περνάμε εκατοντάδες μέρες στην φυλακή αναμένοντας να δικαστούμε, διαμένοντας σε άθλιες συνθήκες.

Οι αιγυπτιακές φυλακές, μέσα στις οποίες είχαμε εξασθενίσει, ξεχείλιζαν από τόσους πολλούς ανθρώπους που είτε ήταν αντίθετοι ή είχαν προκαλέσει την κυβέρνηση. Κατανοούμε απόλυτα πώς είναι να είσαι στις φυλακές της Τουρκίας αυτή τη χρονική στιγμή, και πώς αισθάνονται οι συνάδελφοί μας.

Όταν δεν ήμασταν στοιβαγμένοι μέσα στα κελιά με τόσους πολλούς άλλους άνδρες που δεν μπορούσαμε να κάτσουμε κάτω, ήμασταν στην απομόνωση όπου πολύ συχνά νιώθαμε ότι θα χάσουμε το μυαλό μας. Είναι πολύ δύσκολο να περιγράψεις τη μοναξιά και τη νωθρότητα που νιώθεις.

Αν και οι συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι στις φυλακές της Τουρκίας δεν μοιάζουν με τις δικές μας, καταλαβαίνουμε την απόγνωση και την απογοήτευσή τους. Αυτό που κάνει την κατάσταση στην Τουρκία ιδιαίτερα απειλητική είναι το γεγονός ότι η τουρκική κυβέρνηση εξακολουθεί να αρνείται ότι η αιτία φυλάκισης των δημοσιογράφων είναι η δουλειά τους. Οι ιστορίες και οι ταυτότητες αυτών των ατόμων διαγράφονται. Για το λόγο αυτό είναι ζωτικής σημασίας για εμάς που είμαστε έξω να τοποθετηθούμε δημόσια υπέρ τους.

Η εκστρατεία #FreeAJStaff ξεκίνησε ως μια μικρή εκστρατεία στο Twitter, αλλά μέσα σε μερικές εβδομάδες διευρύνθηκε σε ένα παγκόσμιο κίνημα. Έβγαλε τον καλύτερο εαυτό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης: τον επείγοντα χαρακτήρα, την ορμητική δυναμική, την υπεράσπιση ενός σκοπού που διαφορετικά μπορεί να είχε συνθλιβεί. Στο τέλος, πέτυχε περισσότερες από 3 δισεκατομμύρια προβολές.

Στις σκοτεινές στιγμές της φυλάκισής μας- όταν αισθανόμασταν εγκλωβισμένοι σε μια ανέλπιδη μάχη με τον μηχανισμό της αδικίας, όταν είχαμε ξεχάσει πως μοιάζει ένα ηλιοβασίλεμα - νιώθαμε σαν να είχαμε πάψει να υπάρχουμε. Θα ήταν πολύ εύκολο να χάσουμε τους εαυτούς μας. Αυτό που μας γέμιζε κουράγιο ήταν η γνώση ότι ήμασταν στις σκέψεις των ανθρώπων.

Η πλήρης συνειδητοποίηση για το τι σήμαινε για εμάς αυτή η εκστρατεία την περίοδο που το είχαμε ανάγκη, είναι ο λόγος που στηρίζουμε την εκστρατεία #FreeTurkeyMedia. Θέλουμε όλοι αυτοί οι δημοσιογράφοι που χάνουν το κουράγιο τους πίσω από τα κάγκελα της φυλακής στην Τουρκία να γνωρίζουν ότι είμαστε μαζί τους. Θέλουμε να ξέρουν ότι οι μέρες που περνούν εκεί, όσο θλιβερές και τρομαχτικές και εάν είναι, δεν είναι μάταιες.

Βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης- το δικαίωμα του κόσμου στη πληροφόρηση αλλά και τη σημασία της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης σε μια λειτουργική κοινωνία, όχι μόνο στην Τουρκία αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο.

Μερικές φορές είναι δύσκολο να εκτιμήσεις κάτι μέχρι κάποιος να σου το στερήσει. Αλλά να θυμάστε: μια κοινωνία στην οποία οι πολίτες δεν έχουν το δικαίωμα στην πληροφόρηση είναι μια κοινωνία σε κίνδυνο. Χωρίς ανεξάρτητη δημοσιογραφία, δεν θα υπάρχει ελεύθερος δημόσιος διάλογος, δεν θα υπάρχει τρόπος οι ισχυροί να τεθούν υπόλογοι, δεν θα υπάρχει καμία επίβλεψη ή έρευνα σχετικά με τις παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Με το να φυλακίζεις τους δημοσιογράφους καταφέρνεις ένα γερό πλήγμα σε όλους, κάνοντας τους να φοβούνται να μιλήσουν. Έτσι, ενώ η εκστρατεία #FreeTurkeyMedia πρόκειται για την απελευθέρωση των δημοσιογράφων από τη φυλακή, αφορά επίσης και τη δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία και στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα σε όλους αυτούς ανά τον κόσμο που επιδιώκουν να φιμώσουν τον ελεύθερο λόγο.

Για περισσότερες από 400 ημέρες στη φυλακή στην Αίγυπτο, παίρναμε δύναμη από τη γνώση ότι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο συμμετείχαν στην εκστρατεία για την απελευθέρωσή μας. Εάν ήταν το σωστό να υπάρξει αντίδραση για εμάς και να απαιτηθεί  #FreeAJStaff, είναι εξίσου σωστό να αντιδράσουμε και για όλους τους δημοσιογράφους οι οποίοι έχουν φυλακιστεί επειδή απλά έκαναν τις δουλειές τους. Αυτός είναι ο λόγος που συμμετέχουμε στην έκκληση #FreeTurkeyMedia.

 Ο Peter Greste είναι ανεξάρτητος δημοσιογράφος

Ο Mohamed Fahmy είναι αρθρογράφος στην Toronto Star και καθηγητής δημοσιογραφίας στο University of British Columbia