ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: Η ΕΥΡΩΠΗ ΣΤΑ ΠΡΟΘΥΡΑ ΕΝΟΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ

Ένας Σύριος αιτών άσυλο βρίσκεται σε κίνδυνο να γίνει ο πρώτος πρόσφυγας που επιστρέφεται αναγκαστικά στην Τουρκία βάσει της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, το οποίο θα έθετε ένα “ νέο επικίνδυνο προηγούμενο”. 

Ανάλαβε δράση και στείλε έκκληση στις ελληνικές αρχές για να μην επιστραφεί αναγκαστικά στην Τουρκία.

Πιθανώς να μη μάθεις ποτέ το αληθινό του όνομα, αλλά αυτή την εβδομάδα ένας Σύριος αιτών άσυλο μπορεί άθελα του να γίνει μια ιστορική φιγούρα της προσφυγικής κρίση.  Τον συνάντησα στο μέρος όπου κρατείται, κατά τη διάρκεια μιας ερευνητικής επίσκεψης στο νησί της Λέσβου την προηγούμενη εβδομάδα.

Γνωστός ως “Noori” για λόγους προστασίας της ταυτότητάς του, ο 21χρονος φοιτητής κινδυνεύει να γίνει ο πρώτος πρόσφυγας που επιστρέφεται αναγκαστικά από την Ελλάδα στην Τουρκία βάσει της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας χωρίς να έχει εξεταστεί η ουσία του αιτήματός ασύλου, δημιουργώντας ένα νέο επικίνδυνο προηγούμενο.

Το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Ελλάδας, το Συμβούλιο της Επικρατείας, επί του παρόντος εξετάζει εάν θα αναστείλει  την απέλαση του, επικυρώνοντας την απόφαση της Επιτροπής Προσφυγών ότι η Τουρκία είναι μια “ασφαλής τρίτη χώρα” για τους Σύριους. Αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι η Τουρκία, τουλάχιστον επί του παρόντος, δεν είναι ασφαλής για τους αιτούντες άσυλο και τους πρόσφυγες.

Η ιστορία του Noori

Ο Noori προέρχεται από μια οικογένεια γιατρών και ήθελε να βοηθήσει άλλους στη Συρία, οπότε πήγε στο πανεπιστήμιο να σπουδάσει νοσηλευτική:

“ Ήθελα να γίνω νοσηλευτής για να βοηθήσω τους τραυματισμένους. Μετά από όλα όσα έχω δει είναι το λιγότερο που μπορώ να κάνω.”

Με είπε ότι διένυε τον όγδοο μήνα της εκπαίδευσής του, όταν οι βομβαρδισμοί κατέστησαν αδύνατο να φτάσει στο νοσοκομείο. Τον Απρίλιο του 2015 το χωριό του χτυπήθηκε και είδε δύο γειτονικές οικογένειες να πεθαίνουν μπροστά στα ίδια του τα μάτια. Ήταν στενός φίλος με το γιο μιας από τις οικογένειες.

“ Ο πατέρας  ήταν ο διευθυντής του σχολείου μου, μόνο ο φίλος μου επέζησε από τους βομβαρδισμούς, η υπόλοιπη οικογένεια πέθανε. Τότε ήταν που αποφάσισα να φύγω, δεν μπορούσα να το αντέξω άλλο.”

Έτσι ο Noori άφησε τη Συρία στις 9 Ιουνίου 2016 και κατευθύνθηκε από την Ευρώπη για αναζήτηση  ασφάλειας, για αναζήτηση ενός μέλλοντος.

Το ταξίδι του προς την Ελλάδα τον κατεύθυνε μέσω της Τουρκίας, αλλά η είσοδος στη χώρα δεν ήταν εύκολη. Εξήγησε ότι κατά τη διάρκεια των δύο προσπαθειών του συνελήφθη από την αστυνομία και χτυπήθηκε από τον τουρκικό στρατό, πριν σταλθεί πίσω στη Συρία. Στην τρίτη του απόπειρα, δήλωσε, ότι η ομάδα του χτυπήθηκε από μια ένοπλη ομάδα και έντεκα από τους συντρόφους του σκοτώθηκαν.

Τελικά, στην τέταρτη του προσπάθεια, τα κατάφερε και έμεινε στην Τουρκία για 1,5 μήνα. Σύριοι ομοεθνείς του είπαν πόσο δύσκολο είναι να δουλέψει εκεί και είπαν ότι μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα η κατάσταση είναι ακόμα περισσότερο ασταθής. Του είπαν ότι οι Σύριοι “δε μεταχειρίζονται σαν ανθρώπινα όντα”.  Ο Noori ήταν τρομαγμένος και ένιωσε ότι δεν υπήρχε “μέλλον”  για αυτόν εκεί. Ο στόχος του ήταν να ταξιδέψει στην Ευρώπη όπου έχει συγγενείς, έτσι δεν υπέβαλε αίτημα για άσυλο και συνέχισε προς την Ελλάδα, φτάνοντας στο νησί της Λέσβου στις 28 Ιουλίου 2016.

Υπέβαλλε αίτημα για άσυλο στην Ελλάδα ημέρες μετά την άφιξή του, αλλά το αίτημά του κηρύχθηκε απαράδεκτο χωρίς περαιτέρω εξέταση. Η Τουρκία θεωρούνταν μια “ασφαλής χώρα” για να επιστρέψει ο Noori, μια απόφαση που επικυρώθηκε κατόπιν προσφυγής. Συνελήφθη αμέσως.

“”

Ένας μύθος ότι η Τουρκία είναι “ασφαλής”

Αυτή η απόφαση λαμβάνει ως δεδομένο ότι ένας Σύριος πρόσφυγας μπορεί να προστατευτεί πλήρως και ως εκ τούτου είναι εκ βάθρων ελαττωματικός. Η ιδέα ότι η Τουρκία σέβεται απόλυτα τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων είναι ένα μύθος, τουλάχιστον επί του παρόντος. Η Τουρκία δεν έχει ένα απόλυτα λειτουργικό σύστημα ασύλου και δε θα έπρεπε να θεωρείται μια ασφαλής χώρα για τους αιτούντες άσυλο, όταν όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι τα μέτρα διεθνούς προστασίας που απαιτούνται βάσει της Σύμβασης για την προστασία των Προσφύγων είναι σε λειτουργία.

Η Τουρκία δεν προσφέρει ένα πλήρες καθεστώς πρόσφυγα στους Σύριους πρόσφυγες. Η συντριπτική πλειοψηφία των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων δεν έχει τα μέσα να υποστηρίξει τους ίδιους και δεν τους χορηγείται κρατική στήριξη. Σαν αποτέλεσμα πολλοί πρόσφυγες είναι άποροι και ζούνε σε άθλιες συνθήκες.

Με την εξακολούθηση της άρνησης εισόδου σε δικηγόρους και διεθνείς παρατηρητές σε κλειστά κέντρα, στις οποίες ο Noori θα μπορούσε να σταλθεί, οποιαδήποτε άποψη ότι η Τουρκία είναι μια “ασφαλής τρίτη χώρα” παραμένει σε σοβαρή αμφιβολία.

Ένα επικίνδυνο προηγούμενο

Ο Noori επιθυμεί να βρει τον ξάδερφό του στην Ευρώπη και να δουλέψει για να βοηθήσει την οικογένειά του πίσω στο σπίτι του ή να συνεχίσει τις σπουδές του, κάτι το οποίο φοβάται ότι θα ήταν αδύνατο στην Τουρκία. Είναι τρομαγμένος ότι θα ήταν άστεγος και σε κίνδυνο εκεί πέρα.

Τώρα ο Noori θα έπρεπε να ξεκινάει την καριέρα του ως νοσηλευτής, φροντίζοντας τις εφτά νεότερες αδερφές και αδερφούς του, κάνοντας τη δική του ζωή. Αντιθέτως, βρίσκεται υπό κράτηση στην Ελλάδα αντιμέτωπος με πιθανή απέλαση, η οποία θα μπορούσε να συμβεί πολύ σύντομα, ενώ το δικαστήριο εξετάζει την υπόθεσή του.

Νοσταλγεί τους φίλους του και αδυνατεί να μιλήσει στην οικογένειά του από τη φυλακή.

Αυτό το μήνυμα έχει για τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας, κύριο Τσίπρα: ”πριν με στείλετε πίσω κοιτάξτε σας παρακαλώ αν η Τουρκία είναι ασφαλής. Επειδή δεν είναι, μην με στείλετε εκεί.”

Με την απέλαση του Noori στην Τουρκία, η Ελλάδα-εκ μέρους της ΕΕ- θα έκανε ένα δυσοίωνο βήμα στην ιστορία, σκόπιμα απομακρύνοντας έναν πρόσφυγα- χωρίς να εξετάσει την ουσία του αιτήματος ασύλου- βάσει της σκληρής και ανέντιμης συμφωνίας.

Στους Ευρωπαίους ηγέτες, ο Noori δηλώνει ότι αυτός -και άλλοι πρόσφυγες-  απλά θέλουν να είναι κάπου ασφαλείς: “Είστε ασφαλείς, παρακαλώ ανοίξτε τα μάτια και δείτε γιατί ήρθαμε εδώ. “

Η ειρωνεία είναι ότι η Ευρώπη θεωρείται από τους πρόσφυγες ασφαλής, επειδή τη βλέπουν ως υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αλλά αν η Ευρώπη θέλει να διατηρήσει αυτή τη φήμη στη παγκόσμια σκηνή πρέπει να ενεργήσει αναλόγως. Απομακρύνοντας τους πρόσφυγες οι οποίοι αιτούνται προστασίας, μετά βίας αξίζει τέτοια αναγνώριση.