ΗΜΟΥΝ Ο ΠΡΩΤΟΣ ΑΦΓΑΝΟΣ ΠΡΟΣΦΥΓΑΣ ΠΟΥ ΜΟΥ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΑΝ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΣΤΑ ΣΥΝΟΡΑ

Ο Masih (δεν χρησιμοποιούμε το πραγματικό του όνομα) είναι ένας αδύνατος νεαρός άντρας 30 ετών, κομψά ντυμένος με μαύρο παντελόνι και σακάκι. Δε θα μπορούσαμε να καταλάβουμε ότι δεν κοιμάται καλά εδώ και εβδομάδες, αλλά η εξάντλησή του και η βαθιά του απογοήτευση είναι εμφανείς.

Έπειτα από ένα μακρύ, μοναχικό ταξίδι από το Αφγανιστάν μέσω του Ιράν και της Τουρκίας, έφτασε στο ελληνικό νησί της Λέσβου μέσω μιας σωσίβιας λέμβου και μπήκε στο πλοίο για την Αθήνα. Έφτασε στο χωριό της Ειδομένης κοντά στην ΠΓΔΜ όταν έκλειναν τα σύνορα, πρώτα για τους πρόσφυγες από το Αφγανιστάν και στη συνέχεια για τις υπόλοιπες εθνικότητες.

 «Έφτασα εκεί στις 18 Φεβρουαρίου», δηλώνει. «Μας χώρισαν σε ομάδες. Εγώ ήμουν στην ομάδα 25. Υπήρχαν δύο Αφγανοί στην ομάδα 24 και πέρασαν τα σύνορα. Θα φεύγαμε από την Ελλάδα, αλλά η αστυνομία της ΠΓΔΜ έκανε έλεγχο στα έγγραφά μου και ήμουν ο πρώτος Αφγανός που ανάγκασαν να γυρίσει πίσω».

 «Δεν είπαν για ποιο λόγο, μόνο ‘Αφγανοί, έχουμε πρόβλημα’. Την επόμενη μέρα κάναμε πορεία και πήγαμε να μιλήσουμε στον αρχηγό της αστυνομίας της ΠΓΔΜ.  Είπαν ότι συνέβαινε λόγω της Αυστρίας που δε δεχόταν Αφγανούς και της Σερβία που έστελνε τους πρόσφυγες πίσω. Ελπίζαμε ότι τα σύνορα θα άνοιγαν ξανά ύστερα από λίγες ώρες».

Στην Αθήνα επικρατεί χάος

Έπειτα από 8 ημέρες στη βροχή και τη λάσπη, εγκλωβισμένος  σε μια σκηνή  μαζί με 200 ανθρώπους και δίπλα σε χιλιάδες άλλους, ο Masih και οι 9 συνταξιδιώτες του παραιτήθηκαν. Λέει ότι αφότου κάποιοι Αφγανοί  εξαναγκάστηκαν από την αστυνομία να επιστρέψουν στην Αθήνα, πλήρωσαν έναν οδηγό λεωφορείου 15€ ο καθένας για να επιστρέψουν με δική τους θέληση.

 «Όμως το λεωφορείο δεν ξεκίνησε», όπως εξηγεί. «Και όταν η αστυνομία έφερε λεωφορεία δωρεάν, ο οδηγός δε μας έδωσε πίσω τα λεφτά. Το είπα στην αστυνομία, αλλά δεν έκανε τίποτα. Μας έφεραν κατευθείαν εδώ». Ο Masih αναφέρεται στο Ελληνικό, το πρώην διεθνές αεροδρόμιο της Αθήνας, που βρίσκεται στριμωγμένο μεταξύ μιας λεωφόρου μεγάλης κυκλοφορίας και της παραλίας στα περίχωρα της πόλης. Μετά το κλείσιμο των συνόρων, μετατράπηκε σε ένα προσωρινό στρατόπεδο κυρίως για Αφγανούς πρόσφυγες.

 «Είναι το απόλυτο χάος, δεν υπάρχει τίποτα εδώ», λέει ο Masih. «Όλοι κοιμούνται στο πάτωμα στην παλιά αίθουσα αναχωρήσεων/ αφίξεων. Δεν έχουμε ούτε τα  βασικά. Υπάρχει μια τουαλέτα, αλλά είναι τόσο βρώμικη. Νομίζω ότι βρίσκονται τουλάχιστον 1.000 άτομα εδώ τώρα. Όταν έφτασα μου είπαν πως ήμαστε πάνω από 1.500».

Μια Ελληνίδα αξιωματούχος μας είπε αργότερα ότι υπάρχουν περισσότερα από 4.000 άτομα στον χώρο, σκορπισμένα ανάμεσα στο παλιό αεροδρόμιο και τα δύο πρώην ολυμπιακά γήπεδα μπάσκετ και χόκεϋ. Μας λέει ότι προσπαθούν όσο μπορούν, με εθελοντές που μοιράζουν φαγητό και άλλα ήδη πρώτης ανάγκης, αλλά δεν είναι αρκετό.

«Δεν υπάρχει καθόλου χώρος για οικογένειες, όλοι είναι ανακατεμένοι. Δεν κοιμάμαι εδώ μέσα, μυρίζει», λέει ο Masih. Ως εναλλακτική έχει δημιουργήσει ένα προσωρινό στέγαστρο έξω, όπου κοιμάται με ένα φίλο του. Του έκλεψαν τον υπνόσακο πριν από μερικές μέρες. «Έχω μερικές κουβέρτες», λέει.

Υπό την απειλή των Ταλιμπάν

Ο Masih εξηγεί σε άψογα αγγλικά ότι έφυγε από το Αφγανιστάν λόγω απειλών από τους Ταλιμπάν, επειδή δούλεψε σε αρκετούς διεθνείς οργανισμούς. Μας δείχνει συστατικές επιστολές από τον ΟΗΕ και το ΝΑΤΟ.

Με καταγωγή από το Ghazni, μια πόλη στο ανατολικό του Αφγανιστάν, ζούσε στην Καμπούλ από το 2002 και άφησε τη δουλειά του ύστερα από την πρώτη απειλή. Όταν τον απείλησαν ξανά, πλήρωσε έναν διακινητή 2.500 δολάρια για να έρθει στην Ελλάδα.

 «Όταν έφυγα, τα σύνορα ήταν ανοιχτά και πίστευα ότι μπορούσα εύκολα να ταξιδέψω. Ήθελα να πάω στη Γερμανία γιατί μπορώ εύκολα να ζητήσω άσυλο εκεί».

Έπειτα από τρεις εβδομάδες, επιβιβάστηκε σε μια πλαστική βάρκα για τη Λέσβο. «Η τουρκική ακτοφυλακή προσπάθησε να μας σταματήσει ψεκάζοντας μας με νερό» δηλώνει. «Ήμασταν 33 άτομα, παιδιά και γυναίκες. Όλοι κρυώναμε και ήμασταν βρεγμένοι».

 «Μας συνέλεξε η Ελληνική ακτοφυλακή και μας μετέφεραν στο μεγάλο σκάφος». Αφού πέρασε τη διαδικασία ταυτοποίησης στο νησί, οι αξιωματούχοι του έδωσαν πιστοποιητικό με διάρκεια 30 ημέρες. Μας είπαν ότι θα μπορούσαμε να περάσουμε εύκολα τα σύνορα».

Εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα, με ελάχιστες επιλογές

Μετά τους Σύριους, οι Αφγανοί αντιπροσωπεύουν τον υψηλότερο αριθμό ατόμων που καταφθάνουν στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες το 80% έχει διαφύγει από ζώνες συγκρούσεων και βίας.

Και ενώ Σύριοι και Ιρακινοί, που αποτελούν την τρίτη μεγαλύτερη εθνικότητα από αυτούς που φθάνουν στην Ελλάδα, μπορούν να μείνουν στην Ελλάδα έξι μήνες και να σκεφτούν τις επιλογές τους, οι Αφγανοί και άλλες εθνικότητες έχουν περιθώριο μόνο 30 μέρες. Και αντίθετα με τους Σύριους και τους Ιρακινούς, οι Αφγανοί που φθάνουν στην Ελλάδα δεν δικαιούνται μετεγκατάσταση σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.

Μόνο εθνικότητες των οποίων οι αιτήσεις για άσυλο στην Ευρώπη γίνονται δεκτές σε ποσοστό 75% ή παραπάνω έχουν το δικαίωμα μετεγκατάστασης. Αυτή τη στιγμή, το ποσοστό δεκτών αιτήσεων που προέρχεται από Αφγανούς είναι 57%.

Πολλοί άνθρωποι που συναντάμε, συμπεριλαμβανομένου του Masih, αισθάνονται ότι αντιμετωπίζονται τελείως άδικα. Τονίζουν ότι το Αφγανιστάν βρίσκεται σε κατάσταση πολέμου εδώ και δεκαετίες και ότι χρειάζονται και αυτοί προστασία.

Ο Masih γνωρίζει ότι είναι εγκλωβισμένος. Μισεί αυτή την κατάσταση και δεν καταλαβαίνει γιατί οι επιλογές του τώρα είναι τόσο περιορισμένες. «Δεν έχω ιδέα γιατί η Ευρώπη έκλεισε τα σύνορα. Λένε ότι οι περισσότεροι πρόσφυγες έχουν οικονομικά ζητήματα. Μπορούν να ελέγξουν την υπόθεση του καθενός και εάν αυτό ισχύει να τους απελάσουν. Αλλά τώρα υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που περιμένουν εδώ».

Πάνω από 44.000 άνθρωποι βρίσκονται εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα από τις 13 Μαρτίου 2016, ενώ χιλιάδες επιπλέον καταφθάνουν κάθε μέρα. Με περιορισμένη οργάνωση από το κράτος ή υποστήριξη, είναι εμφανής η απειλή ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει για αυτούς που είναι παγιδευμένοι σε προσωρινούς καταυλισμούς όπως το Ελληνικό σε ολόκληρη τη χώρα.

 «Τώρα υπάρχει μια φήμη ότι οι κυβερνήσεις θα ανακοινώσουν σύντομα εάν οι Αφγανοί μπορούν να ταξιδέψουν», λέει ο Masih που παρακολουθεί την επικαιρότητα στο τηλέφωνό του. «Απλά περιμένω την ανακοίνωση της απόφασης. Όλοι εδώ είμαστε εκνευρισμένοι γιατί δεν γνωρίζουμε τι πρόκειται να συμβεί».

 «Εάν δεν ανοίξουν τα σύνορα, θα κάνω αίτηση για άσυλο στην Ελλάδα. Δεν θέλω να γυρίσω πίσω, δεν είναι ασφαλές».